مشق شب حذف نشد؛ تغییر رویکرد داد

مدیرکل دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش گفت: سال‌هاست آموزش و پرورش با پدیده خستگی بچه‌ها از انجام مشق‌های تکراری مواجه است که هیچ کمکی به یادگیری آنها نمی‌کند.
به گزارش تسنیم، خداحافظی با مشق شب و ارائه تکالیف مهارت محور به دانش‌آموزان پایه‌های اول تا سوم دبستان، یکی از برنامه‌های جدید آموزش‌وپرورش با هدف تغییر رویکرد آموزش‌ها برای سال تحصیلی جدید بود. منظور آموزش‌وپرورش از تکالیف مهارت محور، موارد مرتبط با مهارت‌های زندگی دانش‌آموزان است به عنوان مثال به جای اینکه معلم از دانش‌آموز بخواهد چند صفحه مشق را در خانه رونویسی کند از او می‌خواهد در تهیه شام یا انداختن سفره،‌خرید خانه و شست‌وشوی لباس‌هایش به خانواده‌ کمک کند در حقیقت در رویکرد جدید تقویت اعتماد به نفس دانش‌آموز و آشنایی او با مهارت‌های لازم برای زندگی مدنظر است.
خداحافظی دانش‌آموزان پایه‌های اول تا سوم دبستان با مشق شب پیش شرط‌هایی هم داشت به عنوان مثال تعداد دانش‌آموزان در کلاس درس باید 16 تا 25 نفر باشد تا معلم بتواند تمرین رونویسی را در کلاس درس داشته باشد و برای مشق شب، مهارت‌های مرتبط با زندگی را به دانش‌آموز ارائه دهد. اما اغلب دبستان‌های دولتی در کلان شهرها به ویژه پایتخت مشمول این طرح نشدند چرا که جمعیت دانش‌آموزان در این کلاس‌ها قطعا بالای 25 نفر است و در مناطق شهری عمده مدارس غیردولتی موفق به اجرای این طرح می‌شوند که البته روش‌های آموزشی آنها با مدارس دولتی تفاوت‌هایی دارد و پیش از این هم بر انجام تکالیف درسی و مشق شب در کلاس درس و به صورت گروهی متمرکز بودند. مرتضی شکوهی مدیرکل دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش‌وپرورش در این رابطه اظهار کرد: سال‌هاست آموزش و پرورش با پدیده خستگی بچه‌ها از انجام مشق‌های تکراری مواجه است که هیچ کمکی به یادگیری آنها نمی‌کند.
بنابراین به دنبال این بودیم راهکاری پیدا کنیم که تمرینات درسی دانش‌آموزان به قوت خود باقی بماند اما خستگی و ملال‌آور بودن آن کاهش یابد. وی افزود: اینکه گفته می‌شود مشق شب فرصتی برای بهبود یادگیری بچه‌ها است اما آن را حذف کرده‌اند، اصلا اینگونه نیست مگر می‌شود از مجموعه فرآیندهای یادگیری بخش مهمی که مشق است و نیازمند ایجاد فرصت و شرایط بهتر برای تمرین‌کردن است، را حذف کرد. مدیرکل دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش گفت: آنچه مطرح شده تغییر رویکرد در ارائه تکالیف درسی است.
اینکه بچه‌ها در کلاس درس برای مهارت خواندن، نوشتن و حساب‌کردن تحت نظارت معلم فعالیت‌هایی را انجام دهند، قابل قبول است اما الزاما نمی‌توان عین آن را خارج از مدرسه و در منزل انجام داد. شکوهی ادامه داد: در مدرسه برای اینکه مهارت‌های اساسی برای دانش‌آموزان تکرار شود و آن را فرا بگیرند نیاز به نوشتن مشق است و آنها تحت نظارت معلم باید رونویسی کنند. اما خارج از مدرسه دیگر نباید شاهد تکرار رونویسی باشیم بلکه مهارت‌های مرتبط با سبک زندگی و مهارت‌هایی که دانش آموز به آنها برای ایفای نقش در زندگی واقعی نیاز دارد، باید مدنظر باشد.
وی گفت: نیاز داریم به موضوع ایجاد فرصت برای آموختن مهارت‌های مختلف که بخشی از آن مهارت تحصیلی است و در ادامه مسیر به فرد کمک می‌کند و بخشی نیز آموختن مهارت‌هایی است که فرد بتواند در طول تحصیل راهش را ادامه دهد، وارد شویم. در اسناد بالادستی همچون سند تحول بنیادین به رویکرد فرهنگی تأکید شده است تا مدرسه در کنار تحصیل به تربیت بچه‌ها نیز کمک کند و به جای اینکه نگران آموخته‌های دانشی و معلومات باشند به فراهم کردن فرصت‌هایی برای مهارت‌های زندگی بپردازند.
مدیرکل دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش عنوان کرد: اهداف و برنامه درسی دوره ابتدایی به استناد اسناد بالادستی مصوب شده همچنین کتاب‌های درسی متناسب با انتظارات جدید تألیف شده‌اند و برنامه‌های جدید دوره ابتدایی نیز در جهت اجرای اسناد بالادستی در آموزش و پرورش است.
شکوهی تأکید کرد: به هیچ عنوان صحبت از حذف تکالیف دانش‌آموزان نیست بلکه دو تقسیم‌بندی را در این رابطه مدنظر داریم. نخست تکالیفی که دانش‌آموز باید با مشارکت سایر دانش‌آموزان و نظارت معلم در کلاس درس انجام دهد که به یادگیری مهارت‌های درسی منجر می‌شود اما برخی فرآیندها که با واقعیت‌های زندگی پیوند دارد و تحت عنوان سبک زندگی ایرانی و اسلامی از آن یاد می‌کنیم باید در خانه انجام شود. وی بیان کرد: دانش‌آموز باید در خانه مهارت‌هایی همچون بیان نظرات و احساسات‌، خواندن کتاب را تمرین کند به عنوان مثال اگر در درس ریاضی بحث طول و عرض را فرا می‌گیرد در خانه باید به صورت عملی طول و عرض خانه را اندازه‌گیری کند البته بسیاری از معلمان در روش‌های تدریس خود از گذشته به این مسائل توجه داشته و آن را اجرا می‌کردند.
مدیرکل دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش و پرورش افزود: دانش‌آموز در خانه دیگر نباید وادار به رونویسی شود و پژوهش‌های مختلف ناکارآمدی این سبک از مشق شب را تأیید می‌کند و این موضوع نه تنها فرصتی برای یادگیری نیست بلکه یک نوع تنبیه برای کودک است.
شکوهی عنوان کرد: معتقدیم مشق شب باید فرصتی برای یادگیری باشد و به انگیزه دانش‌آموز برای یادگیری کمک کند. همچنین رویکرد احترام به حقوق کودک در دوره ابتدایی مورد تأیید است که برای اجرایی‌شدن آن دستورالعملی را طراحی و ابلاغ کردیم همچنین دوره‌های آموزشی برای مدیران و معلمان برگزار می‌شود. وی در پایان خاطرنشان کرد: حذف مشق شب با رویکرد سنتی برای دوره اول ابتدایی یعنی پایه‌های اول، دوم و سوم دبستان است و امیدواریم یک نوع جریان‌سازی هدفمند برای توسعه اهداف آن در سایر پایه‌های تحصیلی باشد.