همه چیز درباره بیماری مزمن پوستی
اگزما چیست؟ | علل، علائم، انواع، درمان و پیشگیری + تصاویر اگزما
اگزما یکی از شایع‌ترین بیماری‌های التهابی پوست است که نه‌تنها بر ظاهر پوست تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به‌طور جدی کاهش دهد. در ادامه با ما همراه باشید تا با علل، علائم، انواع و راه‌های درمان اگزما بیشتر آشنا شوید.
تحریریه اصفهان:اگزما (Eczema) یا درماتیت، یکی از رایج‌ترین بیماری‌های التهابی پوست به شمار می‌رود که شمار قابل‌توجهی از افراد، در رده‌های سنی مختلف، با آن درگیر هستند. این بیماری نه‌تنها سبب تغییراتی ظاهری در پوست می‌شود، بلکه می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. در این گزارش، به بررسی جنبه‌های مختلف اگزما از علل و علائم تا راهکارهای تشخیص، درمان و پیشگیری می‌پردازیم.
اگزما چیست؟
اگزما یک بیماری مزمن پوستی است که اغلب به صورت التهاب، خارش، قرمزی و خشکی پوست ظاهر می‌شود. در برخی موارد، ترک‌خوردگی یا حتی تاول نیز ممکن است ایجاد شود. گرچه بروز آن در دوران کودکی شایع‌تر است، اما بزرگسالان نیز درگیر آن می‌شوند.
علل ابتلا به اگزما
علت دقیق بروز اگزما هنوز به‌طور کامل روشن نیست، اما عوامل متعددی در ایجاد آن نقش دارند. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی
-
اختلال در عملکرد سد دفاعی پوست
-
واکنش‌های بیش‌فعال ایمنی
-
تماس با مواد محرک یا آلرژن
-
شرایط محیطی مانند آب‌و‌هوای خشک یا سرد
-
اضطراب و استرس روانی
انواع رایج اگزما
اگزما اشکال گوناگونی دارد که هر یک با نشانه‌ها و عوامل خاصی همراه است:
-
اگزمای آتوپیک: شایع‌ترین نوع، غالباً از دوران کودکی آغاز می‌شود و با خارش و خشکی شدید همراه است.
-
اگزمای تماسی: ناشی از تماس مستقیم پوست با ماده حساسیت‌زا یا محرک.
-
اگزمای سکه‌ای (نومولار): به‌صورت لکه‌های گرد و خارش‌دار روی پوست ظاهر می‌شود.
-
اگزمای سبوره‌ای: بیشتر در پوست سر، اطراف بینی و پشت گوش مشاهده می‌شود.
-
اگزمای دست و پا: اغلب در افرادی دیده می‌شود که تماس مکرر با شوینده‌ها یا مواد شیمیایی دارند.
-
اگزمای دیس‌هیدروتیک: با تاول‌های کوچک و دردناک در اطراف انگشتان همراه است.
علائم اگزما
علائم اگزما بسته به نوع آن متغیر است، اما معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:
-
خارش شدید، به‌ویژه در شب
-
قرمزی و التهاب پوست
-
خشکی و پوسته‌پوسته شدن
-
ایجاد ترک یا تاول
-
ضخیم‌شدن پوست در صورت مزمن‌شدن بیماری
عوارض اگزما
در صورت عدم درمان مناسب، اگزما می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
-
عفونت باکتریایی یا ویروسی پوست
-
ایجاد زخم‌های مزمن
-
کاهش کیفیت خواب و زندگی
-
مشکلات روحی مانند افسردگی و اضطراب
-
اسکارهای پوستی ماندگار
نحوه تشخیص اگزما
تشخیص این بیماری عمدتاً بر پایه معاینه بالینی توسط متخصص پوست انجام می‌شود. در موارد خاص، آزمایش‌های آلرژی یا نمونه‌برداری پوستی نیز تجویز می‌شود تا نوع و علت بیماری دقیق‌تر مشخص گردد.
درمان اگزما
درمان دارویی
-
پمادهای کورتیکواستروئیدی موضعی
-
اولین خط درمان برای کاهش التهاب و خارش است.
-
پمادهای غیر استروئیدی مانند تاکرولیموس یا پی‌مکرولیموس
-
آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش خارش
-
آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت عفونت ثانویه
بهترین پماد برای اگزمای پوستی معمولاً پمادهای حاوی هیدروکورتیزون یا کلوبتازول است، اما باید حتماً با تجویز پزشک استفاده شود.
درمان‌های طبیعی و خانگی
استفاده از روغن نارگیل یا روغن زیتون برای مرطوب‌سازی پوست
-
حمام با جو دوسر (Oatmeal Bath)
-
استفاده از مرطوب‌کننده‌های قوی بعد از هر بار شست‌وشو
درمان تغذیه‌ای
برای درمان اگزما چی بخوریم؟
مواد غذایی ضدالتهاب مانند:
-
ماهی‌های چرب (سرشار از امگا 3)
-
زردچوبه و زنجبیل
-
میوه‌ها و سبزیجات تازه
-
پروبیوتیک‌ها (ماست، کفیر)
و باید از غذاهای حساسیت‌زا مانند شیر گاو، تخم مرغ و گلوتن اجتناب کرد.
درمان قطعی اگزما
اگرچه در حال حاضر درمان قطعی علمی برای اگزما وجود ندارد، اما با مراقبت مداوم، پرهیزهای غذایی، داروهای مناسب و اصلاح سبک زندگی، می‌توان بیماری را به طور کامل کنترل کرد و مانع از عود مجدد آن شد.
اگر به دنبال درمان قطعی اگزمای دست هستید، استفاده از دستکش‌های محافظ هنگام تماس با شوینده‌ها و مرطوب نگه‌داشتن پوست به طور مداوم بسیار مؤثر است.
راه‌های پیشگیری از اگزما
-
مرطوب نگه‌داشتن پوست به‌طور منظم
-
استفاده از شوینده‌های ملایم و بدون عطر
-
پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد
-
پرهیز از مواد آلرژن یا تحریک‌کننده
-
کاهش استرس و انجام ورزش منظم
-
نوشیدن آب کافی در طول روز
پرسش‌های متداول درباره اگزما
آیا اگزما مسری است؟
خیر، اگزما یک بیماری غیرمسری است.
آیا اگزما فقط در کودکان دیده می‌شود؟
خیر، اگزما می‌تواند در هر سنی بروز کند، اما شروع آن در دوران کودکی شایع‌تر است.
آیا اگزما درمان قطعی دارد؟
درمان کامل و قطعی علمی برای اگزما وجود ندارد، اما با مراقبت مناسب، می‌توان آن را به‌خوبی کنترل کرد.
بهترین پماد برای اگزما چیست؟
پمادهای کورتونی مانند هیدروکورتیزون و کلوبتازول، در کنار مرطوب‌کننده‌ها، معمولاً برای درمان موثر هستند.
سخن پایانی
اگزما، با تشخیص به‌موقع و اقدامات درمانی مناسب، قابل کنترل است. آگاهی از نوع بیماری، توجه به عوامل تحریک‌کننده و رعایت توصیه‌های تخصصی، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا می‌کند. در صورتی که با نشانه‌های مشابه مواجه شدید، مراجعه به پزشک متخصص پوست در اولویت قرار دارد.
