مرکز رشد زرین شهر کلید توسعه لنجان

ایجاد وتوسعه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری تا به امروز نه تنها شکاف‌های موجود بین دانشگاه‌ها و صنعت، کشاورزی، بهداشت و...را رفع کرده بلکه روند انتقال فناوری و دانش را نیز تسهیل کرده است وبا عملکرد خود می‌توانند در کاهش بیکاری به‌خصوص بیکاری جوانان تحصیل‌کرده در کشور نقش مؤثری ایفا را کنند.
به گزارش ایمنا ، مراکز رشد از جمله ابزارهای رشد اقتصادی به شمار می آیند که در راستای حمایت از افراد دارای ایده و کارآفرینان تحصیل‌کرده تأسیس شده اند و با توجه به اهمیت و جایگاه ایجاد ظرفیت برای خلق نوآوری و تجاری‌سازی محصولات تکنولوژی‌ محور این مراکز با ارایه امکانات و تسهیلات عمومی، زمینه رشد شرکت‌های جدید را به خوبی فراهم می‌کنند.
اخذ مجوز راه‌اندازی مرکز رشد در شهرستان لنجان با همت مدیران شهری دانشگاه پیام نور به تحقق پیوسته است که برای آشنایی با جزییات این مرکز با شهردار زرین شهر، رییس دانشگاه پیام نور زرین شهر و عضو شورای اسلامی زرین شهر به گفت و گو نشسته ایم که مشروح آن را ادامه می خوانید.
هدف از شکل گیری مرکز رشد و پارک علم و فناوری در لنجان چیست؟
سلیمانی: یکی از دغدغه های موجود در بین فعالان علمی و اقتصادی شهرستان لنجان این است که پتانسیل های ارزشمندی که در بین افراد در حال تحصیل، فارغ التحصیلان، افراد دارای ایده و کارآفرینان وجود دارد را جمع آوری کرده تا این ظرفیت های بالقوه به توانمندی های بالفعل تبدیل شود. این شهرستان از ظرفیت های عظیمی برخوردار است، اما همچنان بستر لازم در آن شکل نگرفته که مجموعه ای وجود داشته باشد تا بتواند این پتانسیل ها را گرد هم جمع آوری کرده و به نحو مطلوب از آنها استفاده شود. باید توجه داشت مراکز رشد عمدتاً برای همین امر تاسیس شده اند و تعریف شهرک علمی تحقیقاتی نیز ترغیب و تشویق دانشجویان، فارغ التحصیلان و صاحبان ایده برای تجاری سازی محصولاتشان است. تحقق این مهم در لنجان باعث می شود شاهد فعالیت شرکت های دانش بنیان و تجاری سازی محصولات مختلف آنها خواهیم بود و این شرکت ها می توانند محصولات خود را وارد بازار کنند.
مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری کمک شایانی به تجاری سازی طرح و ایده صاحبان ایده می کند و با توجه به مشاوره های مناسب و پشتیبانی هایی که در این مراکز از صاحبان ایده و کارآفرینان انجام می گیرد زمینه بازاریابی محصولات آنها نیز به خوبی فراهم خواهد شد. از سوی دیگر سرمایه گذارانی که مایل هستند در تولید ایده های مطرح شده مشارکت داشته باشند به سمت مشارکت در اجرایی شدن طرح و ایده هایی که از ظرفیت لازم برخوردار هستند هدایت خواهند شد. همچنین اگر محصولات تولید شده تجاری سازی شود، تیمی که ایده این محصول را داشته اند می توانند شرکت دانش بنیان را تاسیس و از تسهیلاتی که شهرک به این شرکت ها اختصاص می دهد، استفاده کنند. اگر شرکت های دانش بنیان بتوانند ایده خود را به مرحله اجرا برسانند آن زمان می توانند به پارک های فناوری علمی تحقیقاتی وارد شوند و از تسهیلاتی که در این پارک ها در اختیار شرکت های دانش بنیان قرار می گیرد، بهره مند شوند.
در این مراکز فرصتی ایجاد می کند که فارغ التحصیلان رشته های مختلف در کنار هم جمع شوند و این مهم فرصت بسیار مناسبی است که افراد در رشته های مختلف ثمره فعالیت های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و از پتانسیل های یکدیگر استفاده کنند.
سلیمیان: مرکز رشد یا انکوباتور، یکی از ابزارهای رشد اقتصادی است که با هدف حمایت از کارآفرینان از هر قشر و هر رشته کاری و تحصیلی، تأسیس می‌شود و با ارایه امکانات و تسهیلات عمومی، زمینه رشد و نمو شرکت های جدید و ایده های نو را فراهم می‌کند. استفاده از مراکز رشد، امروزه به عنوان یکی از ابزارهای پذیرفته شده برای تبدیل خلاقیت‌ها و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی به محصولات قابل ارایه به بازار و توسعه کارآفرینی به شمار می آید و امروزه بیش از سه هزار انکوباتور در سراسر دنیا وجود دارد. با توجه به قرار گرفتن شهرستان لنجان در قطب صنعتی کشور، وجود فارغ التحصیلان دانشگاهی، دانشگاه ها و... که از جمله مزایا و ظرفیت های این شهرستان به شمار می آید، ظرفیت های لازم در زرین شهر برای ایجاد راه اندازی مرکز رشد به خوبی مهیا است. باید توجه داشت مراکز رشد فعال در شهرستان های مختلف زیرمجموعه شهرک علمی تحقیقاتی مستقر در دانشگاه صنعتی اصفهان بوده و سرویس ها و خدمات متنوعی که در ادامه به نمونه هایی از آنها اشاره خواهد شد، از این واحد دریافت می کنند و حمایت هایی که مراکز رشد از فعالان در این مراکز به عمل می آورند، شامل حمایت‌های مالی، حمایت‌های قانونی، تسهیل در ایجاد ارتباط موسسات نوپا با مجامع دانشگاهی، صنایع و سازمان های اجرایی مراکز تحقیقاتی و مجامع بین المللی، برگزاری کنفرانس ها و آموزش های علمی و کاربردی رایگان، تجاری سازی و بازاریابی، خدمات عمومی و دفتری، خدمات اداری و اجرایی و خدمات فنی و تخصصی است. بر همین اساس موضوع در صحن علنی شورای اسلامی زرین شهر مطرح و پس از موافقت اعضاء شورا فعال کردن مرکز رشد در دستور کار قرار گرفت. پس از طرح موضوع و انجام پیگیری های لازم از شهرک علمی تحقیقاتی، بازدیدی به همراه امام جمعه زرین شهر، شهردار زرین شهر، اعضاء شورای اسلامی زرین شهر از آن مرکز انجام و پس از رایزنی با فرماندار لنجان، شهردار زرین شهر، رییس اداره ارشاد، رییس دانشگاه پیام نور، برگزاری جلسات مختلف در مصلی زرین شهر و جلسات متعدد دیگر با قشر دانشگاهی سعی شد گام های استواری در راستای راه‌اندازی این مجموعه برداشته شود.
راه انداری مرکز رشد در چه مرحله ای قرار دارد و برای معرفی این مرکز چه اقداماتی انجام گرفته است؟
سلیمانی: تلاش های بسیاری تاکنون انجام گرفته و با پیگیری های انجام شده، توانسته ایم تفاهم نامه مرکز را به امضا برسانیم و مراحل نهایی نیز در حال اجرا است.
برای معرفی هرچه بیشتر مرکز و همچنین جذب نیروهای کارآفرین و دارای ایده همایشی های تحت عنوان «ایده شو» در لنجان برگزار خواهد شد و همه افرادی که ایده ای دارند و احساس می کنند این ایده می تواند تجاری شود می توانند طرح خود را ارایه کرده تا داوری بر روی این ایده ها انجام گیرد و نهایتاً ایده منتخب به مرکز رشد معرفی شود.
باید به این نکته نیز توجه داشت که اگر بتوانیم هفت هسته علمی در مرکز خلاقیت شهرستان لنجان فعال کنیم و این هسته های علمی بتوانند در شهرک استانداردهای لازم را کسب و تأمین کنند و بلافاصله می توانیم وارد فاز دوم مرکز رشد شده تا راه اندازی پارک فناوری را آغاز کنیم.
سلیمیان: مراکز رشد معمولاً خدمات و حمایت های خود را در دو دوره پیش رشد شش ماهه یا دوره مقدماتی و رشد سه ساله نهایی ارایه می کنند. در دوره مقدماتی افراد یا گروه های مستعدی که دارای ایده های نوآورانه و صنعتی هستند، مشاوره و آموزش های لازم برای آشنایی با بازار، شناسایی گروه کاری، تثبیت ایده کاری و ایجاد هویت های حقوقی مستقل داده می شود و در صورت موفقیت در این دوره مقدماتی و کسب هویت مستقل حقوقی، واحدهای نو پا می توانند متقاضی اسکان رسمی در مرکز رشد شده و وارد دوره نهایی شده و به معیارهای رشد یافتگی دست یافته و پس از آن از مرکز رشد خارج می شوند. دغدغه اصلی تمام افرادی که در این زمینه فعالیت دارند، این است که مشکل بیکاری جوانان شهرستان لنجان را تا حدودی رفع کنند و با این بستر قطعا این اتفاق رخ خواهد داد. تا کنون نیز سیستم اجرایی، تیم علمی، فارغ التحصیلان علاقه مند و تیم های دانشگاهی که در شهرستان به دنبال حمایت و راه اندازی این مرکز هستند در جلسات مختلف حضور یافته و خوشبختانه به حرکت های قابل قبولی نیز انجام گرفته است، با توجه به اینکه مرکز رشد مختص یک شهر نیست و موفقیت آن بستگی به همت تمام مسئولان شهرستان و دانش آموختگان شهرهای مختلف دارد و به امید ایجاد وحدت و انسجام بین شهرهای مختلف، رایزنی با شوراهای اسلامی شهرهای مختلف شهرستان از انجام گرفته است و امیدواریم در ماه های آینده این روند به شکل کامل تری ادامه پیدا کند و بتوانیم گام های بعدی در این زمینه راه اندازی پارک فناوری برداشته شود.
راه انداری مرکز رشد به چه زیرساخت هایی نیاز دارد و تاکنون کدام یک از زیرساخت های مورد نیاز مهیا شده است؟
سلیمیان: برای راه اندازی این مرکز نیاز به مکانی درخور بودیم که خوشبختانه دانشگاه پیام نور زرین شهر مکان مناسبی را برای این کار تهیه کرده اند تا مرکز در آن شکل گرفته و در این مجموعه مستقر شود. با حمایت هایی که از سوی شهردار زرین شهر انجام گرفته به زودی این مکان به صورت کامل تجهیز می شود و فضا برای فعالیت هفت هسته علمی محقق می شود و مراسمی رسمی در آن مکان برای افتتاح مرکز خواهیم داشت. نباید فراموش کرد فعالیت های نخبگان و افراد دارای ایده هم اکنون نیز در زرین شهر در حال اجرا است و فعالان در این عرصه می توانند برای انجام کارهای تحقیقاتی در این مجموعه مستقر شوند.
شرایط عضویت در این مرکز برای افراد عادی و علاقه مند چگونه است؟
سلیمانی: در مرحله نخست به دنبال جذب افرادی هستیم که از ظرفیت لازم علمی برخوردار هستند چراکه این مسئله بسیار حایز اهمیت است که همه استعدادهای شهرستان در این حوزه ها شرکت کنند.
باید توجه داشت مرکز خلاقیت، مرکزی جامع است یعنی فقط رشته های فنی و مهندسی و علوم پایه و امثال آن را در برنمی گیرد برهمین اساس علاقه مندان می توانند در تمامی رشته ها در این مرکز حضور داشته باشند و فعالیت خود را انجام دهند چراکه مجوزی را که دریافت خواهیم کرد مجوز مرکز جامع خلاقیت است.
ورود به مرکز رشد به چه طریقی ممکن است؟
سلیمانی: افراد علاقه مند به حضور در این مرکز در ابتدا در سایت شهرک علمی تحقیقاتی که مرکز رشد زیر مجموعه این شهرک است، ایده های خود را مطرح می کند، تیم داوری ایده ها را بررسی کرده و اگر ایده از لحاظ ایجاد اشتغال و درآمدزایی و دیگر پارامترهایی که آنها دارند هماهنگ و همخوانی داشته باشد به آن فرد مجوز فعالیت در مرکز رشد لنجان داده خواهد شد. پس از آن افراد دارای ایده در دوره رشد مقدماتی شش شش ماهه وارد می شوند و در این دوره بررسی های لازم انجام می گیرد و در صورت داشتن قابلیت های لازم وارد فاز مرحله رشد نهایی می شوند که مرحله رشد نهایی حداکثر پنج سال به طول می انجامد. سیستمی که ایجاد شده باید طرح و ایده ارایه شده به مرحله ای برسد که بتواند مستقل بر روی پای خود بایستد و از مرکز رشد خارج شود. در این مرحله وام هایی با بهره پایین، سمینارهای علمی، آموزش هایی راجع به مسایل حقوقی و بحث های مالیاتی در اختیار کسانی که به این مرکز وارد می شوند قرار می گیرد تا بتوانند محصول خود را تجاری سازی کنند.
آیا مرکز رشد در حوزه اجرا نیز حضور یافته و حمایت های لازم را از افراد دارای طرح و ایده انجام می دهد؟
سلیمیان: برای هر ایده و فکری که می خواهد به مرحله تجاری سازی برسد باید بعضی کارهای تخصصی بر روی آن طرح و ایده انجام گیرد و بررسی شود که آیا این طرح قابلیت اجرایی شدن را دارد یا خیر. ایده ها پس از اینکه به تایید رسیدند در مدت زمان پنج الی شش ماه با کمک کارشناسان شهرک بررسی خواهند شد که تا چه حد این ایده می تواند حالت اجرایی به خود بگیرد. اگر متخصصان با مشاوره هایی که می دهند به این نتیجه برسند که این ایده می تواند به مرحله تجاری سازی برسد بعد از آن در قالب یک شرکت دانش بنیان وارد مرحله اجرا می شود.
مدیریت شهری و صنایع چه جایگاهی در مرکز رشد دارند؟
سلیمیان: هم اکنون کارگروه های مختلفی در حوزه های مواد، مکانیک، نانو، مدیریت شهری، کشاورزی و ... براساس اینکه چه ایده و طرحی می توانیم داشته باشیم فعال شده اند. اقداماتی که در این مدت انجام داده ایم این است که صنایع را به میدان آورده ایم و در حال حاضر هم شهرداری و هر دستگاه دیگری می تواند هر فعالیت تحقیقاتی و پژوهشی را به مرکز خلاقیت بسپارد و ما با نیروهایی که در اختیار داریم آن طرح را بررسی کرده و سعی می شود اگر حالت پژوهشی دارد روی آن کار شود و محصولی که می خواهند ارایه کنیم در غیر این صورت برای انجام کارهای اجرایی نیز می توانیم تیم هایی را به شرکت ها و کارخانجات شهرستان معرفی کنیم که همان کار را با یک قیمت مناسب انجام دهند و از این پتانسیل استفاده می شود.
البته آن چیزی که به نظر می آید جای آن خالی باشد بحث پروژه هایی است که صنایع بزرگی همچون ذوب آهن و فولاد سبا و... به بیرون از شهرستان سفارش می دهند و این نقطه ضعفی در شهرستان لنجان با وجود پتانسیل بالا است. بنابراین مرکز خلاقیت این فرصت را ایجاد می کند که آن پروژه تحقیقاتی را با قیمت تمام شده مناسب تری به کارخانجات ارایه دهد.
نگاه صنایع بزرگ در لنجان بیشتر به بیرون از شهرستان بوده چه تضمینی وجود دارد که از مرکز رشد و ظرفیت های آن استفاده کنند؟
سلیمیان: در این خصوص هیچگونه تضمین وجود ندارد، اما باید گفت در این حوزه تاکنون بستر هم وجود نداشته و مهم این است که امروز این بستر در حال فراهم شدن است. من فکر می کنم بیشتر هدف اصلی مرکز خلاقیت ایجاد یک بستر مناسب برای جذب ایده ها، نظرات، اختراعات و تحقیقات بوده که حلقه مفقوده بین دانشگاه و صنعت را برقرار خواهد کرد و این بستر را ایجاد می کند که ایده ها تبدیل به محصول شوند. حال این محصول می تواند یک کالای تجاری یا یک تحقیق علمی و حتی یک ایده اجتماعی باشد که تبدیل به یک محصول اجتماعی شده و تأثیر فرهنگی و اجتماعی داشته باشد.
آیا ورود شهرداری به سرمایه گذاری در راه اندازی مرکز رشد رفع دغدغه ها بوده یا هدفی بزرگتر را دنبال می کنید؟
محمدی: مدیریت شهری به دنبال آن است که حرکتی انجام دهد تا بستری برای فعالیت نخگبان، کارآفرینان و افراد دارای ایده مهیا شود و بعدها برای تبدیل ایده های شهروندان به یک کالای تجاری به عنوان یک اسپانسر ورود پیدا کند و آن را به یک درآمد پایدار برای مجموعه شهری تبدیل کند. فرض کنیم مخترعی قرار است، کالایی را تولید کند، این ایده وارد هسته علمی مرکز رشد زرین شهر می شود و بررسی های لازم بر روی آن طرح انجام می گیرد، قطعاً پس از بررسی بعضی معایب طرح مشخص شده و محقق آن معایب را برطرف و پس از آن وارد مرکز شده و بعد وارد شهرک علمی تحقیقاتی و تبدیل به کالایی می شود که این کالا مشتریان خود را دارد. در این بین کسی که این ایده را آورده قطعاً نیازمند کمک مالی، مکانی برای تولید و... است و در اینجا شهرداری می تواند اسپانسر و شریک تجاری کالای او شود و اگر این محصول سودآور است به عنوان یک درآمد پایدار در بخش تولید باقی مانده و از این سرمایه استفاده می کند. هدف برای حضور در چنین کاری این بوده که بستری سازی لازم انجام گیرد تا چنانچه در گذشته یک ایده در شهر زرین شهر به واسطه وجود انسان هایی که می توانند ایده پردازی کنند به دلیل نبود زیرساخت های لازم از شهر خارج می شدند امروز آنها را جذب کنیم و شهرداری مشوق و اسپانسر ایده پردازان بومی شود.
قطعا ما در زرین شهر و دیگر شهرهای شهرستان لنجان پتانسیل هایی داریم که افراد تحصیل کرده ای هستند و به دلایل مختلف نمی توانند ایده های خود را مطرح کنند چراکه امکان دارد از لحاظ مالی، علمی و ... به مشکل برخورده و ایده آنها در نطفه خفه شود. در نتیجه مرکز رشد این افراد را حمایت می کند البته نباید فراموش کرد از لحاظ سرمایه شهرداری و دانشگاه هزینه ای پرداخت نخواهند کرد، بلکه شهرک علمی تحقیقاتی برخی وام هایی کم بهره را در اختیار آنها قرار می دهد. پتانسیل های خیلی خوب نیز در شهرستان وجود دارد که اگر بتوانیم آن را جمع کنیم می توانیم از این ظرفیت ها در راستای اشتغال، کارآفرینی و کسب درآمدهای پایدار استفاده کنیم.
نقش دانشگاه ها در مراکز رشد چیست؟
سلیمانی: امروز بحث نسل سوم دانشگاه ها که دانشگاه های کارآفرین هستند مطرح است از این رو مراکز رشد کمک می کنند، بستری فراهم شود که دانشگاه ها بتوانند کارهای اجرایی مناسبی را داشته باشند.
آیا تضمینی وجود دارد که ایده ارایه شده محرمانه بماند و کسی دیگر از آن استفاده نکند؟
محمدی: یکی از نقاط قوت این مرکز این است که به ایده ها جنبه حقوقی می دهد، یعنی آن ایده مورد حمایت شهرک قرار گرفته و دیگر نمی توان از آن کپی برداری کرد چراکه این ایده در یک نهاد رسمی مطرح شده و باید مورد حمایت این نهاد قرار گیرد.
نکته دیگر این است که قرار نیست تمام ایده ها تبدیل به پروژه شود بلکه در بین تمام این ایده ها، کافی است یکی از این ایده ها عملی شده و به مرحله اجرا برسد و در نهایت تبدیل به یک محصول تجاری شود و این برای کل عملکرد مرکز کافی است. در اطراف شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان شرکت هایی حضور دارند که در همان شهرک پس از طی مراحلی توانسته اند محصولی تولید کنند و مدیریت شهرک به آنها زمینی را واگذار کرده که هم اکنون در حال فعالیت هستند.
آیا برای راه اندازی شهرک علمی تحقیقاتی مکانی در نظر گرفته اید و سیاستی برای واگذاری زمین به شرکت هایی که محصولاتشان قابلیت تولید دارد، اندیشیده شده است؟
محمدی: زمانی شهرک علمی تحقیقاتی مکانی را در اختیار شرکت ها قرار داده بوده که شرکت ها توانسته اند روی پای خود بایستند تا بتوانند فعالیت کنند. به دلیل اینکه این شرکت ها متمرکز باشند در دانشگاه صنعتی، محدوده ای را به این شرکت ها اختصاص داده شده است. قطعا این پتانسیل را در سیستم شهری و شهرداری در اختیار داریم و از نظر زمین و مجوزهای مورد نیاز نیز محدودیتی نداریم. در بحث مالی و حوزه سرمایه گذاری نیز شهرداری دارای شیوه نامه اجرایی بوده که در زمان نیاز از آن شیوه نامه ها برای اجرایی شدن کار استفاده خواهیم کرد. باید توجه داشت شهرداری زرین شهر زمین هایی در اختیار دارد و امروز به دنبال این هستیم که چه کارهایی می توان در این اراضی انجام داد که توجیه اقتصادی و بازگشت سرمایه داشته باشد. مثلاً اراضی شرق زرین شهر که سال ها است بحث منطقه ویژه اقتصادی، شهرک IT، بندر خشک، بارانداز و ...در آن مکان مطرح بوده ظرفیت راه اندازی چنین شهرکی را نیز دارد. پس این پتانسیل در خود زرین شهر وجود دارد و اگر ایده ای به مرکز رشد شهرستان لنجان ارایه شود که این ایده قابلیت تجاری سازی داشته باشد قطعاً بستر را فراهم خواهیم کرد.
زمانی که موضوع راه اندازی مرکز رشد مطرح شد، می خواستیم مشارکت شهرداری صد درصدی باشد تا حالت حمایتی و اسپانسری به خود نگیرد. مشارکت یعنی اگر قرار است سهمی در نظر گرفته شود سهم پنجاه، پنچاه با دانشگاه داشته باشیم. حتی پتانسیل های مجموعه شهرداری از لحاظ فیزیکی و علمی نیز در اختیار این مرکز قرار خواهد گرفت تا ارتباط اجتماعی شهر و شهرستان را با صنعت گسترش دهیم.