نگاه نقاشانه به بیرق‌ها و کتیبه‌ها
هویت کتیبه‌ها و بیرق‌های مراسم عزاداری‌های آیینی در ایران و اصفهان بارنگ و فرم‌هایشان، بیشتر نشان از کربلا با خوددارند. بررسی این کتیبه‌ها و بیرق‌ها از چند زاویه مهم و اساسی به نظر می‌رسد.
ابوالفضل آقایی (نقاش و پژوهشگر)/اصفهان امروز: هویت کتیبه‌ها و بیرق‌های مراسم عزاداری‌های آیینی در ایران و اصفهان بارنگ و فرم‌هایشان، بیشتر نشان از کربلا با خوددارند. بررسی این کتیبه‌ها و بیرق‌ها از چند زاویه مهم و اساسی به نظر می‌رسد. پرسش‌های مختلفی در ذهن یک جستجوگر در برخورد با این بیرق‌ها به وجود می‌آید. پرسش‌هایی چون آیا می‌توان در این مجموعه ویژگی‌های هنرهای تجسمی را دید؟ این مجموعه را در چه بخش از هنرهای باید طبقه‌بندی کرد؟ هنرهای مردمی؟ هنرهای سنتی و یا هنرهای اسلامی؟ یا هیچ‌کدام و یا ترکیبی از این سه؟ برای فهم این مجموعه لازم است تا در کنار فهم تجسمی و آنالیز کار از نوعی نگاه انسان شناسانه و مردم‌نگاری نیز بهره‌مند شود تا جایگاه ویژه این آثار را در بافت اصلی خود، پیدا کرد. همچنین در بررسی این آثار مانند بررسی هر اثر دیگری، باید به تاریخ مفاهیم مختلفی که در پشت خط و نقش موجود، توجه ویژه‌ای کرد تا از لابلای این مفاهیم، نقشه راهی برای خواندن درست این کتیبه‌ها و بیرق‌ها به دست آید. با توجه به پرسش‌ها و موارد فوق تحقیق انجام شد و نتیجه آن را می‌توان به‌صورت زیر گزارش کرد:
از میان 2هزار نمونه بیرقی که در اصفهان عکاسی و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت به نتایج زیردست یافتیم: فضایی که این بیرق را پر می‌کنند می‌توان به‌صورت زیر دید. در کار ترکیب‌بندی مستطیلی و تقارن از نوع محوری هم به‌صورت عمودی و هم به‌صورت افقی وجود دارد. زمینه بیشتر بارنگ مشکی است و پیام اصلی بیرق بارنگ سفید، سرخ و یا سبز روی آن گلدوزی شده است. این تضاد رنگی باعث می‌شود تا مخاطب بیش از هر چیزی این پیام که احادیثی از ائمه درباره روز عاشورا و قیام اباعبدا... است را به‌خوبی درک کند. از سویی انتخاب احادیث ائمه معصومین (ع) درباره عاشورا در این بیرق‌ها نشان می‌دهد که سازنده و سفارش‌دهنده به‌شدت نگران انحرافات واقع‌شده در عزاداری بوده‌اند و می‌خواسته‌اند راه درست را انتخاب کنند. علاوه بر تیره بودن متن که نشان از ماتم دارد بیشتر رنگ خطوط گرم هستند جز خطوطی که به‌صورت نواری بالا و پایین متون اصلی و به‌صورت افقی و بارنگ سرد سبز نوشته‌شده است. در بسیاری از این بیرق‌ها، هیچ نشانی از سفارش‌دهنده، محل تولید، نام بانی و هیئت و ... نیست و می‌توان آنها را نمونه‌ای از خالص‌ترین بیرق‌ها برای بیان ماتم و انتقال مفهوم عزاداری دانست؛ این در حالی است که برخی از آنها نه‌تنها این مطالب را دارد بلکه بیشتر تابلویی برای هیئت یا فرد بانی محسوب می‌شود. در آنالیز فرم خط، بدون داشتن رنگ به این نتیجه می‌رسیم که خطوط تقریباً تمام فضای بیرق‌ها را پرکرده‌اند و چندان جا و فضای خالی نگاه نداشته‌اند بااین‌همه فضاهای خالی موجود نیست به‌صورت متعادل و متقارن در اثرها تقسیم‌شده‌اند.