یزدان نیک : پرستاری بازار شغلی خوبی دارد

هیچ پرستاری در سال جاری در استان اصفهان استخدام نشده است و حتی برای بازنشستگان نیز جایگزینی تعریف نشده و برخی از مراکز نیز به دلیل کمبود بودجه پرستاران خود را تعدیل کرده اند.

به گزارش ایمنا، استخدام پرستاران یکی از دغدغه های این شغل پرفراز و نشیب است که شاغلان این حوزه را با نگرانی هایی مواجه کرده است؛ آنها که این روزها مانند بسیاری دیگر از شغل ها از شرایط حقوقی خود با توجه به حساسیت و استرس زا بودن آن ناراضی هستند نیم نگاهی به کشورهای دیگر دارند به طوریکه گفته می شود در سالهای اخیر پرستاران ایرانی به کانادا و استرالیا مهاجرت بسیاری داشته اند تا بتوانند شرایط کاری و زندگی خود را بهبود ببخشند. به تازگی نیز قطر و ژاپن نیز به مقصد مهاجرت پرستاران تبدیل شده است.

روز میلاد حضرت زینب (س) را در تقویم ایران روز پرستار نامیده‌اند؛ خبرنگار ایمنا برای بررسی وضعیت فعالیت پرستاران در مراکز درمانی استان اصفهان با احمدرضا یزدان نیک، رییس هیئت مدیر نظام پرستاری اصفهان و معاون آموزشی دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفتگویی انجام داده‌ است که در ادامه می‌خوانید:

چه تعداد پرستار در سطح استان اصفهان مشغول به کار هستند؟

در شهراصفهان اعم از دولتی، خصوصی، ارتش، صنعت نفت و ارگان‌های مختلف که به نوعی مراکز درمانی دارند. حدود هشت هزار نفر پرستار شاغل هستند. گرچه این آمار دقیق نیست و به نوعی می‌توان گفت بر اساس آمار غیر رسمی بیش از ۱۰ هزار پرستار در بخش های مختلف مشغول فعالیت هستند .

در سطح استان چه تعداد کمبود پرستار داریم؟

واژه کمبود را باید از دو جهت به آن پرداخت؛ اگر کمبود پرستار را بر اساس استانداردهای داخلی محاسبه کنیم. به ازای هر تخت ۱.۸ دهم پرستار نیاز است البته به جز سایر نیروهایی که در کنار آنها مشغول به کار هستند. هم اکنون خوشبینانه‌ترین حالت به ازای هر تخت یک پرستار وجود دارد که حدود هشت دهم نیرو کم داریم. از طرفی تعدادی از فارغ التحصیلان هنوز طرح خود را ارایه نکرده اند یا به هر دلیلی مشغول به کار نیستند، اما مشکل اساسی جذب پرستار است؛ اگر تعداد پست‌های موجود و ظرفیت استخدام را بیشتر کنند، مشکل برطرف خواهد شد .

چرا مشکل جذب پرستار وجود دارد؟

برای رسیدن به استانداردهای داخلی، تعداد پرستار و حتی دانشجویان این رشته کم است، اعتبارات مالی برای جذب پرستار وجود ندارد؛ قول هایی از سوی مسئولان داده شده که در سال آینده حدود ۹ هزار پرستار مشغول به کار شوند؛ امسال اصلاً جذب پرستار نداشتیم و حتی برای بازنشستگان جایگرینی تعریف نشد، در برخی از مراکز نیز به دلیل کمبود بودجه تعدیل نیرو کرده اند .

در کدام بخش کمبود پرستار احساس می شود؟

به هر اندازه این بخش تخصصی‌تر شود کمبود پرستار بیشتر احساس می‌شود زیرا نیروهای متخصص کمتر وجود دارند و این کمبود در همه بخش‌ها است. مشکل اساسی این است که تنها پرستاران را در بیمارستان‌ها متمرکز کردیم و انتظار داریم که تنها در این مرکز خدمت کنند. گرچه عرصه واقعی خدمت پرستاران در سطح جامعه است زیرا آن‌ها ضامن سلامت جامعه هستند و باید در زمینه پیشگیری و توانبخشی در مراکز سلامت شهری، کارخانه‌ها، مدارس، منازل، پرستار محله و ... حضور داشته باشند اما هنوز در کشور ما نقش پرستاران گسترش پیدا نکرده و متاسفانه در این حوزه کار زیادی انجام نداده‌ایم .

وضعیت طرح پرستار در منزل در سطح استان در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

کارهایی در استان صورت گرفته است و برخی مراکز مجوز دریافت کرده‌اند. دولت نیز طرح‌هایی را برای اجرایی کردن در دستور کار دارد. به عنوان مثال بیمارستان‌ها با خدمات پرستاری خصوصی قرار بستند ولی مشکل اساسی کمبود حمایت مالی بیمه‌ها است به همین دلیل کار در شرکت‌ها مقرون به صرفه نیست که بر اساس تعرفه‌های مصوب کار کنند .

مقطع تخصصی پرستاری کارشناسی یا کارشناسی ارشد است؟

سطح تحصیلی عمومی برای پرستاری کارشناسی است و حدود ۸۰ درصد پرستاران کارشناس هستند ولی سطح دکترای پرستاری کارهای تخصصی‌تر انجام می‌دهند که آنها بیشتر در دانشکده‌ها و هیئت علمی در زمینه آموزش پرستاران مشغول فعالیت هستند. ولی کارشناسان ارشد خدمات تخصصی‌تر در بیمارستان‌ها ارایه می‌دهند. البته تخصصی شدن پرستاری پروژه ای است که با همکاری سازمان بهداشت جهانی دنبال می شود که اصفهان نیز مسئولیت پروژه تخصصی سازی پرستاری را دنبال می کند .

آیا مشکل کارانه پرستاران رفع شد؟

مشکل کارانه و اضافه کار همچنان باقی است و حدود هفت ماه است که به تعویق افتاده و پرستاران به میزان پرداختی آن اعتراض دارند. در گذشته یکی از مشکلات، ناعادلانه بودن کارانه بود که آن مشکل هنوز هم پا برجا است، اما عدم پرداخت آن نیز دامن گیر سیستم سازمان درمان است و کمبود بودجه ها سبب شده که کارانه پرستاران حدود یک سال به تعویق بیفتد .

گفته می شود افزایش حقوق پرستاران سبب شده که خانواده ها علاقمند شوند که فرزندان آنها به این رشته گرایش پیدا کنند. این مسئله تا چه اندازه صحت دارد؟

افزایش حقوق پرستاران بازتاب خوبی در جامعه داشت، اما واقعیت این است که حقوق آنها افزایش چندانی نداشته و تابع قوانین استخدام کشوری است و مبالغی تحت عنوان سختی کار و کارانه اضافه شد که با توجه به وضعیت تورم چندان قابل توجه نیست و اگر زمانی هزینه‌ای اضافه شد با توجه به تورم خنثی شده است .

علت اینکه خانواده ها این شغل را به فرزندان خود توصیه می کنند به این دلیل است که هم اکنون پرستاری بازار شغلی خوبی دارد و بسیاری از شغل‌ها با معضل بیکاری گسترده ای روبه‌رو هستند و اصولاً فارغ التحصیلان پرستاران مشغول به کار هستند و مشکل بیکاری در شغل پرستاری نخواهیم داشت؛ گرچه در شش ماهه اخیر جذب نیرو نداشتیم و اگر مشکل حل نشود نگران کننده است و فارغ التحصیلان رشته پرستاری نیز تحت شعاع قرار می گیرند .

از دیدگاه شما جذابیت شغل پرستاری چیست؟

پرستاری بازار شغلی خوبی دارد که شخص با لیسانس وارد این حرفه می شود. جنبه های انسانی و معنوی در این حرفه وجود دارد که شخص را از نظر روحی و رضایت درونی ارضا می کند و تنوع شغلی در پرستاری بسیار زیاد است. آنها با مسائل و مشکلات انسانی ارتباطات قوی دارند؛ در واقع پشتیبان و پناه خانواده خود و از دیدگاه دیگران قابل اعتماد هستند. ویژگی هایی که در حرفه های دیگر کمتر وجود دارد .

دلیل مهاجرت پرستاران به دیگر کشورها به ویژه قطر و ژاپن را چه می دانید؟

پدیده مهاجرت پرستاران به دلیل جاذبه شغلی و درآمد بالا در دیگر کشورها است.

چالش‌های کنونی پرستاری چیست؟

در وضعیت مالی که دخل و خرج کارمندان یکی نیست و تورم سرسام آور است عدم پرداخت کارانه یک مشکل عمومی است. مشکل بزرگ اضافه کار اجباری و مشقت است که باید به این وسیله کمبود نیروها را جبران کند، به عنوان مثال اگر در حال حاضر باید ۱۵ هزار نفر مشغول به کار باشند اما هشت هزار نفر این بار را به دوش می کشند. مردم توقع مهربانی و رسیدگی دارند و پرستار با فشار کاری زیاد توانایی برآورده کردن انتظارات مردم را ندارد و این مساله مشکلاتی را برای مردم و پرستاران ایجاد می‌کند و در نهایت هر دو طرف ناراضی هستند .

دومین معضل قانونی است که ۱۲ سال است روی زمین مانده؛ قانون تعرفه خدمات پرستاری که تنها پزشکان از این تعرفه بهره مند می شوند. البته این قانون مصوب مجلس است و باید همه به صورت یکسان از آن استفاده کنند و اگر تعرفه ها پاسخگو نیست سیستم سلامت بر اساس تعرفه خدمات ارزیابی نکند .

دغدغه بزرگ دیگر جامعه پرستاری قانون بهره وری است که به خوبی اجرا نمی‌شود، این قانون حدود هشت سال است که به صورت سلیقه ای اجرا می شود و در بخش خصوصی به هیچ وجه اجرایی نمی‌شود .

دیگر مشکل نیز بازنشستگی پیش از موعد است که قانون به لحاظ سختی کار برای پرستاران تعیین کرده که با ۲۵ سال سابقه کار در خدمات کشوری و با ۲۰ سال سابقه کار در خدمات تامین اجتماعی بازنشسته شوند که این امر نیز با مشکل مواجه است. سیستم‌ها به دلیل نبود نیرو و کمبود منابع مالی آن را اجرایی نمی‌کند این هم چالش بسیار بزرگ جامعه پرستاری است .

بیشترین تخلفات پرستاری در چه زمینه گزارش شده است؟

خطاهای شایع، اشتباهات دارویی است که خطای انسانی و غیر انسانی در آن دخیل است؛ سقوط بیمار از تخت و برآورده نشدن نیازهای بیماران که جزء شکایات شایع است نیز از دیگر موارد گزارش شده بوده، ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم که به دلیل کمبود پرستار خطاها و اشتباهات نیز دور از انتظار نیست؛ چرا که یک پرستار به جای رسیدگی به چهار بیمار باید به ۱۵ بیمار سرویس دهد که این موضوع ضریب خطاها را بالا می برد از طرفی پرستار برای تامین مخارج بیشتر کار می‌کند که این هم خطاها را افزایش می دهد .

از میزان خطاها آمار دقیقی در دسترس نیست جز موارد بسیار محدود که منجر به شکایت شده و به مراجع قانونی کشیده می شود. به عنوان مثال پرستاران روزانه به هزاران بیمار خدمات ارایه می دهند که ممکن است دو نفر شکایت کنند که رقم قابل توجهی نیست. خیلی از خطاها هم کشف نمی‌شود و منجر به شکایت شده که با توجه به عدم رعایت استانداردها بی شک خطاها نیز افزایش پیدا می کند .