سیاستگذاری اشتباه در مناطق آزاد
حسن روانشید| کمکم به مرز دو سال خانهنشینی کرونایی نزدیک میشویم که اگر سودی نداشت حداقل این فرصت به دست آمد تا هرلحظه هوس کردیم سری به یخچال زده و از ناخنک زدن به هر آنچه در آن بود بهرهمند شویم که این امر بهمرورزمان به یک عادت تبدیل میشد و حجم معدهها را همراه با چاقی افزایش میداد تا اضافهوزن هم به دیگر نگرانیهای رایج افزوده شود! تازگی ندارد که اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم این رسم پادشاهان و تجار ثروتمند بوده تا از درد بیکاری و به روایتی تنبلی بساط بزم را در خانهها فراهم کرده که یکی از سرگرمیهایشان خوردن و نوشیدن باشد و در این میان پزشکان یا همان حکیمان قدیمی هم نقش مؤثری در تأمین مداوای این افراد و توصیههای لازم بهمنظور معرفی اشتها بازکنها ازجمله پیاز داشته باشند که بعدها کمکم این صیفی یکی از پایههای اصلی سفرهها شد تا ریزودرشت همراه با غذای خود از این اردور یا همان چاشنی خودمان استفاده کنند و بهمرور ضربالمثل «نان نداریم بخوریم، پیاز میخوریم اشتهایمان باز شود» ورد زبانها گردد تا هرکجا نیاز شد استفاده شود. اصولاً ایجاد مناطق آزاد در کشور به تبعیت از طرحهای موفقی بود که سالهای اول انقلاب اسلامی در شیخنشینهای حاشیه خلیجفارس کلید میخورد و دولتها بهمنظور برونرفت از چالش تأمین نیازهای خارجی در زمان دفاع مقدس کشور را با تبدیل جزیره کیش که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی از حیاطخلوت شاهنشاهی خارج شده و امکانات بهجامانده در حال انحطاط بود به این کار اختصاص یابد تا تجار بتوانند فارغ از محدودیتهای وارداتی و احیاناً صادرات از این گزینه استفاده کنند. خوشبختانه وجود فرودگاه و همچنین هتل پنج ستاره شایان کیش میتوانست ابزار کار مؤثری بهمنظور ایجاد این ارتباط از طرق مختلف باشد زیرا باند این فرودگاه پذیرای هواپیماهای پهنپیکری بود که در پروازهای بینالمللی تردد میکردند. شاید کمتر مکانی را در کشور میتوان نام برد که با این سرعت و ظرف کمتر از بیست سال به یکی از بزرگترین و مجهزترین جزایر مسکونی - تجاری در منطقه تبدیل شده و تعداد هتلهای آن از یک واحد بشدت افزایشیافته و مرزها را درنوردد و بیش از اقامتگاههای پایتخت کشور شود. پایان جنگ میتوانست آغازی برای تغییر روش از واردات به صادرات در این جزیره باشد و تا حدودی وابستگی به نفت را بکاهد اما این اتفاق نیفتاد و کیش تبدیل به محلی برای استراحت کسانی شده که توانسته بودند چالش جنگ و پیامدهای آن را برای خود به فرصت طلایی مبدل نمایند بنابراین سازمان عمران کیش به منطقه آزاد تجاری تغییر نام یافت تا همه توان آن صرف ایجاد شهرکهای بلندمرتبه و مجهز گشته و گمرک نیز دربست در اختیار واردات کالا آنهم از نوع مصرفی قرار گیرد تا همه تلاشها بهمنظور تبدیل جزیره به قطب صادرات ناموفق بماند و امروز یعنی در آخرین لحظات ختم دولتهای مشترک یازدهم و دوازدهم آخرین میخ به تابوت کیش کوبیده شود و تنها سد باقیمانده در مقابل واردات یعنی ثبت سفارش هم تخریب گردد! معاون فنی گمرک ایران با اشاره به اینکه بر اساس مصوبه هیأت وزیران در سال 1397، واردات کالا در مناطق آزاد یا ترانزیت کالا بین مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی ملزم به انجام ثبت سفارش بوده است اما طی آخرین تصمیم اخذشده و ابلاغ معاونت حقوقی رئیسجمهور دولت دوازدهم و معاونت امور مجلس و اقتصاد آن، ترانزیت خارجی کالا با مقاصد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی از مبدأ سایر مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و یا مبادی ورودی کشور، بدون نیاز به ثبت سفارش انجام خواهد شد که با لغو الزام ثبت سفارش، واردات کالا به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی یا ترانزیت کالا بین مناطق صرفاً بر اساس ثبت آماری کالا و اعلام توسط دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تسهیل میگردد و سازمانهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کلیه اطلاعات کالاهای وارده را بهصورت بر خط در اختیار گمرک قرار میدهند که تا قبل از اجباری شدن ثبت سفارش در مناطق آزاد و ویژه، این مناطق از ثبت سفارش برای واردات کالا معاف بودند و در زمان تصویب این اهرم که به دلیل تغییر سیاستهای ارزی اعمال و مناطق را نیز در بر گرفت با واکنشهایی به دلیل مغایرت با قوانین و مقررات و ماهیت مناطق همراه شد. حالا افزایش تعداد ردیف تعرفههای کالای مجاز همراه مسافر در دستور کار قرار میگیرد و ترانزیت خودروهای سواری خارجی دارای پلاک و شمارهگذاری شده در مناطق آزاد پس از انجام ثبت آماری و فارغ از ثبت سفارش بلامانع خواهد بود که البته شامل خودروهای آمریکایی و لوکس نخواهد بود. با این وصف درحالیکه ورود کالا در منطقهای که باید همه تلاشهای خود را به صادرات اختصاص دهد دیگر نیاز به ثبت سفارش ندارد و هرکسی میتواند هر نوع کالایی را از سراسر دنیا به آن سرازیر کند که بالطبع نیازمند ارز برای خرید میباشد و چون مبحث ثبت سفارش حذف شده است درخواستها برای تهیه آن لازم بهسوی بازار آزاد آن میرود که این روزها شاهد افزایش گامبهگام در آن هستیم تا اگر جامعه با کمبودهای نقدینگی بهمنظور تأمین معاش در دوران رکود اقتصادی و افت تولید روبروست واردکننده بتواند بهراحتی تولیدکننده داخلی را دور بزند و با واردات بدون دروازه و دروازهبان آحاد جامعه را به خوردن پیاز تشویق نماید تا اشتهایشان باز شود!
ادامه دارد