میراث مورایس ماندگار یا بی دوام

نخستین مربی خارجی که به فوتبال اصفهان وارد شد لیادین روس بود که چند فصلی سرمربی ذوب آهن بود. زادوار رایکوف یوگسلاو در سال 56 هدایت سپاهان را بر عهده گرفت دومین مربی خارجی بود که پس از لیادین به نصف جهان آمد. پس از آن دیگر برای چندین دهه مربی فوتبال خارجی وارد فوتبال اصفهان نشد تا این که در دهه هفتاد دوباره لیادین برای دومین بار در اوایل دهه هفتاد به ذوب آهن بازگشت. اما با آغاز لیگ حرفه ای فوتبال ایران در ابتدای دهه هشتاد پای مربیان بیشتری به فوتبال اصفهان باز شد که استانکو پابلوکوویچ کروات نخستین آن‌ها بود که در نیمکت مربیگری سپاهان به او سپرده شد. از این به بعد مربیان خارجی دیگر در تیم های ذوب آهن و البته عمدتا سپاهان جابجا شدند و آخرین از این جمع ژوزه مورایس بود که همین جمعه گذشته از جمع سپاهانی‌ها جدا شد. او را باید مشهورترین مربی برشمرد که به اصفهان آمده و در فوتبال این شهر مشغول به فعالیت شده است. در این میان اهمیت پیدا می‌کند حاصل حضور مورایس در سپاهان است که از جنبه‌های گوناگونی می توان به آن پرداخت. این که آیا این مرد پرتغالی توانسته به طلایی پوشان اصفهانی در زمینه های مختلف فنی و غیر فنی کمک کند یا باید صرفا عملکرد او را با نتایج کسب شده سنجید. سپاهان از ابتدای دوران حضور این سرمربی سرشناس پرتغالی تا پایان دیدار با آلومینیوم اراک، نمایش هجومی فوق‌العاده‌ای داشت و توانست 114 گل در 69 مسابقه لیگ برتر به ثمر رساند، 15 گل طی دو فصل در 7 بازی جام حذفی بزند و 25 گل هم در رقابت‌های آسیایی ثبت کند. مورایس با کسب 142 امتیاز طی 69 بازی لیگ برتری برای سپاهان به میانگین 06/2 امتیاز در هر بازی رسید؛ چیزی بالاتر از آنچه میانگین لازم برای قهرمانی در لیگ برتر ایران خوانده می‌شد و البته چند فصلی است که دیگر برای قهرمان‌شدن کافی نیست. از آمارهای جالبی که مورایس در لیگ برتر بر جای گذاشت، پیشتازی او در ایجاد موقعیت و گلزنی است. طی دو سال و اندی که مورایس در لیگ برتر ایران حضور داشت، هیچ تیم دیگری به اندازه سپاهان موفق به خلق موقعیت و گلزنی در این لیگ نشد. او میانگین 55/13 شوت، 62/4 شوت داخل چارچوب، 65/1 امید گل و 68/1 گل در هر بازی را طی این مدت به جا گذاشت که در تمام این آیتم‌ها تیم اول لیگ ایران بود و هجومی‌ترین تیم را تشکیل داد. علاوه بر این آیتم‌های تهاجمی، تیم او درگیرانه‌ترین بازی‌ها را هم انجام داده و میانگین 19/14 خطایی که تیم او در هر بازی روی بازیکنان حریف انجام داده نیز بالاترین میزان خطا در میان تیم‌های لیگ برتری است. با این شرایط، مورایس تصمیم گرفت پس از دوران خاطره‌انگیز در سپاهان و ساخت یک تیم هجومی و کسب یک جام در رقابت‌های حذفی، از این سمت کنار بکشد و هدایت طلایی پوشان را تحویل دستیارش هوگو آلمیدا بدهد. کته جالب توجه دیگر در کارنامه ژوزه مورایس، عملکرد درخشان سپاهان تحت هدایت او در تقابل با تیم های استقلال و پرسپولیس است. سپاهان در نخستین بازی تحت هدایت مورایس، در آزادی با نتیجه دو بر صفر از سد استقلال گذشت. سپس در هفته هفتم برای نخستین بار مقابل پرسپولیس قرار گرفت که بازی با تساوی بدون گل در اصفهان به پایان رسید. سپاهان در آن فصل در دور برگشت نیز با نتیجه ۲-۱ از سد استقلال ساپینتو گذشت و در آزادی نیز مقابل پرسپولیس با تک گل محمد کریمی به پیروزی رسید. نخستین باخت سپاهان با مورایس مقابل پرسپولیس در یک هشتم نهایی جام حذفی با نتیجه پرگل ۴-۲ و در ورزشگاه نقش‌جهان رقم خورد. در لیگ بیست و سوم نیز سپاهان با مورایس استقلال نکونام و پرسپولیس را در اصفهان با نتیجه مشابه یک بر صفر شکست داد اما در بازی‌های برگشت، با همان نتیجه یک بر صفر مقابل استقلال در آزادی شکست خورد و برابر پرسپولیس نیز طلایی پوشان با تساوی بدون گل به کار پایان دادند. لازم به ذکر است که دهمین تقابل او برابر سرخابی‌ها می‌توانست در دیدار سوپرجام مقابل پرسپولیس رقم بخورد که برگزاری این بازی به تعطیلات نیم فصل موکول شد. بر این اساس باید به مورایس در زمینه فنی نمره قبولی داد چرا که او توانسته تیمش را هر نظر ارتقا دهد اما آنچه به پاشنه آشیل این مربی پرتغالی تبدیل شد نتایج دور از انتظاری بود که در آسیا به دست آورد. البته مقایسه لیگ فوتبال ایران با تیم های عربی قیاس درستی نیست چرا که به‌طور مثال الهلال عربستان با بازیکنانی همچون نیمار،مترویچ،بونو و... که هرکدام ستاره‌های بین‌المللی بزرگ محسوب می‌شوند این موضوع را متفاوت می‌کند. انتظار این که مورایس بتواند از سد این تیم های چند صد میلیون دلاری عبور کند توقع غیرواقع‌بینانه‌ای است. به هر حال مورایس با کوله بازی از خاطرات خوب و بد اصفهان را در حالی ترک کرد که شاید اندکی صبوری بیشتر و دوری از حاشیه ها به دستیار سابق مورینیوامکان بهتری برای ارائه اندوخته‌هایش می‌داد.