زنگ خطر دیابت برای کودکان اصفهانی
کودکان و نوجوانانی که در معرض آلودگی هوا قرار گیرند احتمال ابتلای آنها به بیماری قند بسیار زیاد است
بیماری‌های غیر واگیر که به‌سادگی از کنار آن عبور می‌کنیم اکنون در سایه بی‌توجهی و سبک اشتباه زندگی، زیرپوست روزمرگی‌ها جولان می‌دهد، مشکلی که سالانه میلیاردها تومان بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کند که باید برای حذف این فصل تلخ جامعه تدابیری اصولی اندیشید.
در دولت یازدهم برنامه‌ریزی‌ها از همان سال‌های ابتدایی برای مقابله با بیماری‌های غیر واگیر شروع و در چهار حوزه فعالیت‌های مؤثری آغاز و برای هر حوزه برنامه‌ای جداگانه ایجاد شد.
طرح تحول سلامت به اذعان کارشناسان امر، مهمترین اقدام دولت یازدهم برای مهار بیماری‌های غیر واگیر بود که در آن مسئولان توانستند به تخمین دقیق‌تری درباره میزان بیماران و درصد ابتلا به بیماری‌ها دست یابند. طرح تحول نظام سلامت از اردیبهشت سال 93 با هدف افزایش پاسخگویی نظام سلامت، کاهش پرداخت مستقیم از جیب مردم و ارتقای کیفیت خدمات مراکز درمانی و بیمارستان‌ها به اجرا گذشته شد. طرح تشکیل پرونده الکترونیک سلامت که بر اساس اهداف برنامه‌های پنجم و ششم توسعه از چند سال گذشته تاکنون اجرا می‌شود، منجر به این شد که برای بیش از 74 میلیون ایرانی پرونده تشکیل و اطلاعات اولیه افراد در آن ثبت شود. بااین‌وجود هنوز تعدادی از مردم به علت مراجعه نکردن به مراکز بهداشتی و درمانی از وجود این پرونده و خدمات آن‌که برای پیشگیری از بیماری‌های مختلف بویژه بیماری‌های غیر و همچنین مراقبت‌های تغذیه و سلامت روان است، اطلاعی ندارند، از طرفی هنوز ارتباط بین مراکز تشکیل‌دهنده پرونده سلامت با سایر مراکز بهداشتی و درمانی به‌طور کامل برقرار نشده است. ازاین‌رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند آگاهی بخشی عمومی و اراده فردی برای کنترل بیماری‌های
غیر واگیر ضروری است.
پرونده سلامت، گام نخست مبارزه با بیماری‌های غیر واگیردار
به گزارش ایرنا، رئیس مرکز بهداشت و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اظهار داشت: تشکیل این پرونده و ارائه خدمات سلامت رایگان است و مردم زیرپوشش مراقبت‌های بهداشت و طرح‌های غربالگری بیماری‌های غیر واگیردار مانند پرفشاری خون، دیابت و انواع سرطان‌ها قرار می‌گیرند. کمال حیدری افزود: تشکیل پرونده سلامت الکترونیک باعث شناسایی بسیاری از بیماری‌های غیر واگیردار خواهد شد همچنان که 30 درصد از مبتلایان به دیابت و 30 درصد مبتلایان به پرفشاری خون با تشکیل این پرونده در استان شناسایی شدند. او با بیان اینکه افراد دارای پرونده سلامت الکترونیک در اولویت دریافت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی قرار می‌گیرند، تصریح کرد: اصفهان از نظر ارائه خدمات و مراقبت‌های بهداشت اولیه در کشور در بین استان‌های برتر قرار دارد. به گفته او از سال 90 تا اکنون نیز 288 مورد بیماری PKU که آن‌هم منجر به عقب‌ماندگی ذهنی می‌شود کشف‌شده است. رئیس مرکز بهداشت اصفهان با اشاره به ثبت اطلاعات کد ملی چهار میلیون و 460 هزار نفر از مردم اصفهان در شبکه بهداشت این استان، گفت: از بین این
افراد برای حدود سه میلیون و 400 هزار تَن پرونده الکترونیک سلامت یعنی 76 درصد از جامعه هدف، تشکیل‌شده است. کمال حیدری با بیان اینکه هنوز یک‌میلیون نفر از مردم اصفهان دارای پرونده الکترونیک سلامت نیستند، اضافه کرد: کد ملی این افراد در سامانه شبکه بهداشت استان ثبت‌شده اما آنها تاکنون به مراکز بهداشت برای تشکیل پرونده مراجعه نکرده‌اند. حیدری، پوشش طرح پرونده الکترونیک سلامت در شهرستان‌های استان را خوب و بین 80 تا 90 درصد اعلام و تصریح کرد: کمترین پوشش مربوط به کلانشهر اصفهان است زیرا بسیاری از مردم برای تشکیل پرونده به مراکز بهداشت مراجعه نکرده‌اند. او همچنین با اشاره به فواید بسیاری که تشکیل پرونده الکترونیک سلامت دارد، خاطرنشان کرد: سال گذشته با اجرای این طرح در طول 6 ماه موفق به شناسایی حدود 136 هزار بیمار جدید مبتلا به دیابت شدیم که باعث شگفتی شد. رئیس مرکز بهداشت اصفهان، شناسایی و ثبت اطلاعات این بیماران را ضروری دانست و افزود: اگر این افراد هرچه زودتر شناسایی شوند و تحت درمان و مراقبت قرار گیرند علاوه بر سرعت بخشی در درمان آنها، هزینه‌های نظام سلامت کاهش می‌یابد و جلوی افزایش بار این قبیل بیماری‌ها گرفته
می‌شود. حیدری تشکیل پرونده الکترونیک سلامت را انقلابی در بخش بهداشت کشور توصیف کرد و افزود: تأمین منابع مالی و همکاری بین بخشی برای پوشش همگانی و کامل مراقبت‌های بهداشتی اولیه در استان ضروری است. او با تأکید بر اینکه اجرای طرح تحول نظام سلامت از سال 93 باعث فراگیر شدن مراقبت‌ها و خدمات بهداشتی در کشور شد، اظهار داشت: برای توسعه آن باید بسیاری از عوامل ازجمله منابع مالی و همکاری نهادها و سازمان‌های دیگر برقرار باشد. حیدری گفت: اگر همه دستگاه‌های اجرایی دست در دست هم دهند و برای تمام بخش‌های سلامت مانند غذای سالم، تحرک و کاهش آلودگی هوا همکاری کنند، کیفیت و سبک زندگی مردم نیز ارتقا می‌یابد.
ضرورت توازن و نیازسنجی در اختصاص بودجه سلامت
مدیر بخش سیاست‌گذاری محیط‌زیست مرکز بررسی‌های راهبردی نهاد ریاست جمهوری در همایش ملی آموزش سبز، حفظ محیط‌زیست و ارتقای سرمایه‌های اجتماعی در سالن لقمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: در بین 237 کشور جهان تنها نام ایران است که آمار دانش آموزان چاق زیر 12 سال آن طی یک دهه افزایش‌یافته است. محمد درویش با اشاره به اینکه دولت سالانه 35 هزار میلیارد تومان برای درمان بیماری‌های غیر واگیر هزینه می‌کند، گفت: این بودجه سه میلیارد تومان از بودجه وزارت آموزش‌وپرورش بیشتر است این در حالی است که بیشتر بیماری‌های غیر واگیر ناشی از کم‌تحرکی، آلودگی هوا و افزایش آلاینده‌ها است. درویش با بیان اینکه سالانه یک هزار و 100 میلیارد تومان برای تأمین مکمل‌های ویتامین ازجمله ویتامین دی (D) در کشور هزینه می‌شود، بیان کرد: چرا باید در کشوری که 300 روز آن آفتابی است به دلیل آلودگی هوا مردم آن تابش نور خورشید را نبینند و از کمبود ویتامین دی رنج ببرند. او افزود: مردم اگر ببینند که مدیران یا فرهیختگان و نخبگان جامعه آنها برای کاهش آلودگی هوا از حمل‌ونقل عمومی یا دوچرخه استفاده
می‌کنند به استفاده از این وسایل ترغیب می‌شوند.
آلودگی هوا، آن‌سوی شیوع بیماری‌های غیر واگیر
رئیس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: بر اساس تحقیقات انجام‌شده از سوی مراکز علمی بین‌المللی ازجمله سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا بر افزایش بیماری چاقی و دیابت تأثیرگذار است. رؤیا کلیشادی افزود: بر اساس این تحقیقات، در جاهایی که میزان آلاینده‌ها زیاد بوده و ساکنان آن با آلودگی هوا مواجه بودند، آمار مبتلایان به بیماری چاقی نسبت به سایر مناطق بالا بوده است. او با اشاره به اینکه افزایش آلاینده‌ها و استنشاق هوای آلوده موجب افزایش بیماری‌های غیر واگیر ازجمله قند، فشارخون و نارسایی کلیه می‌شود، تصریح کرد: اثرات نامطلوب هوای آلوده بر سلامت کودکان و نوجوانان بیشتر است. او ادامه داد: بر اساس مطالعات انجام‌شده در اصفهان، کودکان و نوجوانانی که در معرض آلودگی هوا قرار گیرند احتمال ابتلای آنها به بیماری قند بسیار زیاد است. کلیشادی اضافه کرد: لایه‌های درونی رگ‌های خونی این کودکان نیز آسیب جدی خواهند دید و احتمال مبتلای این کودکان و نوجوانان به سرطان خون زیاد است. او با اشاره به اینکه 90 درصد بانوان و 70 درصد آقایان در
ایران با کمبود ویتامین D مواجه هستند، تصریح کرد: یکی از علل کمبود ویتامین D در افراد، آلودگی هواست زیرا آلاینده‌ها از تابیدن نور خورشید و جذب این ویتامین به بدن افراد جلوگیری می‌کند. رئیس پژوهشکده پیشگیری اولیه از بیماری‌های غیر واگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه آمار مبتلایان به بیماری ام اس در اصفهان بالاست، تصریح کرد: کمبود ویتامین D یکی از عوامل بیماری ام اس است. به گفته متخصصان آلودگی هوا همچنین بر افزایش تولد نوزادان نارس و رشد قابل‌توجه بیماری اوتیسم نیز مؤثر بوده است.
روده بزرگ؛ شایع‌ترین سرطان مردان
رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت مرکز بهداشت اصفهان گفت: روده بزرگ، شایع‌ترین سرطان در بین مردان این استان و لازم است آقایان بین 50 تا 70 سال برای غربالگری در این زمینه جهت تشکیل پرونده الکترونیک سلامت اقدام کنند. سرطان روده بزرگ به رشد سلول‌های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته می‌شود، این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها اتفاق می‌افتد که می‌توانند به بافت‌های دیگر بدن حمله کنند یا در آنها تکثیر یابند، نشانه‌ها و علائم این بیماری مواردی همچون خون در مدفوع (هماتوشزی)، تغییر در حرکات روده، کاهش وزن و خستگی همیشگی است. راحله صادق افزود: در مجموع بیماری‌های دستگاه گوارشی، معده و دستگاه تنفسی شایع‌ترین انواع سرطان بین مردان در استان اصفهان است. او 80 درصد عوامل مرگ‌ومیر مردان بالای 30 سال در استان اصفهان را سکته‌های قلبی و مغزی، سوانح و حوادث، انواع سرطان و دیابت برشمرد و گفت: کم‌تحرکی یکی از دلایل اصلی شیوع این بیماری‌های غیر واگیر است به همین دلیل در سه سال گذشته تأکید زیادی برای رفع آن شده است. صادق با اشاره به اینکه بیش از 60 درصد مردان کم‌تحرک
هستند، تصریح کرد: مردان به‌عنوان سرپرست خانوارها، نقش بسزایی در بنیان خانواده دارند بنابراین هرچه آنها سبک زندگی سالم‌تری داشته باشند مشوقی برای سایر اعضای خانواده نیز بشمار می‌آید. بر اساس تحلیل آماری، مرگ‌ومیر مردان در استان اصفهان 9/1 برابر زنان است.
سکته قلبی و سرطان سینه، عامل مرگ‌ومیر زنان
به گفته رئیس گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت اصفهان نیز سکته قلبی و سرطان سینه به ترتیب به‌عنوان 2 عامل اصلی مرگ‌ومیر زنان این استان در سال گذشته معرفی‌شده است. راحله صادق افزود: بر اساس غربالگری و آمارگیری صورت گرفته، سکته قلبی و سکته مغزی 2 عامل مرگ‌ومیر زنان استان اصفهان در سال 95 بودند که در سال 96 سرطان سینه جایگاه دوم علل مرگ‌ومیر زنان را به خود اختصاص داد. او سایر سرطان‌های شایع در میان زنان استان اصفهان پس از سرطان سینه را روده بزرگ، معده، کبد، ریه و نایژه (برونش) اعلام کرد. صادق 2 عامل مؤثر در ابتلا به این بیماری‌ها را چاقی و کم‌تحرکی دانست و گفت: 64 درصد زنان کشور و استان اصفهان دچار اضافه‌وزن (چاقی) و کم‌تحرکی هستند. این پزشک همچنین میزان کم‌تحرکی در بین مردان کشور را 46 درصد اعلام و اضافه کرد: کم‌تحرکی در میان زنان نسبت به مردان بیشتر و لازم است که آنها برنامه‌های پیاده‌روی و ورزش را جدی‌تر بگیرند. او میزان چاقی شکم را نیز در میان زنان بالا دانست و گفت: 58 درصد زنان در کشور و 60 درصد زنان استان اصفهان دچار چاقی دور شکم هستند که این شاخص در
میان مردان 20 درصد است. رئیس گروه سلامت خانواده مرکز بهداشت اصفهان شیوع بیماری‌های غیر واگیر دیگری مانند دیابت و فشارخون بالا را نیز ناشی از کم‌تحرکی و اضافه‌وزن دانست و افزود: حدود 5/11 درصد از مردم به دیابت و 25 درصد به فشارخون بالا مبتلا هستند.
سبک زندگی و صنعتی بودن، عامل رشد بیماری‌های غیر واگیر
مسئول بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت اصفهان هشدار داد: اضافه‌وزن کودکان و نوجوانان زیر 18 سال در این منطقه زنگ خطر شیوع دیابت در سال‌های آینده را به صدا درآورده است. احمدیان شیوع اضافه‌وزنی و چاقی در افراد زیر 18 سال در شهرهای استان را به ترتیب 4/10 و 2/13 درصد اعلام کرد و گفت: این آمار در بین دختران استان به ترتیب 2/10 و 3/10 درصد و در بین پسران 7/8 و 5/12 درصد است. او با بیان اینکه فقط 7/13 درصد از افراد زیر سال 18 در استان اصفهان دارای تحرک کافی هستند، گفت: 4/7 درصد آنها هیچ تحرکی ندارند. این پزشک میزان استاندارد تحرک برای افراد زیر 18 سال را ورزش و فعالیت بدنی به میزان یک ساعت در روز و پنج روز در هفته و برای افراد بالای 18 سال فعالیت روزانه نیم ساعت عنوان کرد. او تصریح کرد: سبک زندگی نادرست و صنعتی بودن اصفهان، جایگاه این کلانشهر را در بخش سلامت با چالش مواجه کرده است.