قاصدان شادی بر بالین کودکان بیمار

کودک از درد بیتابی می‌کند و صدای گریه‌اش راهروی بیمارستان را برداشته. مادر با دستی نوازشگر دستان داغ کودک معصومش است و با دست دیگرش اشک‌هایش را پاک می‌کند و پدر غمگین و خسته، ایستاده در گوشه اتاق نظاره‌گر این صحنه پردرد و رنج عزیزانش است. کسی به در می‌کوبد، در باز می‌شود و چند نفری که لباس‌های شاد عروسکی بر تن دارند، اجازه می‌گیرند و وارد اتاق می‌شوند. برای کودک شعر می‌خوانند، قصه می‌گویند، شعبده‌بازی می‌کنند و با هنر و مهارتشان گریه او را بند می‌آورند و اتاق پر می‌شود از صدای خنده و شادی او. مادر و پدر هم جانی گرفته‌اند و برای لحظاتی هم که شده رنج و درد بیماری فرزندشان را از یاد برده‌اند.

اتاق‌های دیگر بیمارستان هم با کودکان بیمارشان میزبان این قاصدان شادی و مهربانی می‌شوند تا احساس آرامش را برای کودکان بیمار و خانواده‌هایشان بیافرینند.

این گروه سرزنده و پرانرژی که بیمارستان کودکان امام حسین (ع) اصفهان میزبان آنهاست، اعضای انجمن حمایت از کودکان تحت درمان سمن‌بویان هستند که هدف و انگیزه اصلی‌شان شاد کردن کودکان در محیط بیمارستان است تا آنها دارو و درمان را بپذیرند و بیمارستان را محیطی امن احساس کنند که چند روزی قرار است مهمان آن باشند و زود به خانه برگردند و مشکل دیگری برایشان پیش نخواهد آمد.

سمن‌بویان غبار غم چو بنشینند، بنشانند

این انجمن که از سال 87 آغاز به کار کرده‌است، نامش را از این شعر خواجه حافظ شیرازی گرفته: « سمن‌بویان غبار غم چو بنشینند، بنشانند ».

میترا مرادی، مدیر جوان انجمن سمن‌بویان این مصرع را بیانگر تمام نیت‌شان از حضور در بیمارستان می‌داند. «سعی‌مان بر این بوده که اگر در بیمارستان حاضر می‌شویم و فعالیتی می‌کنیم غمی از یک کودک و خانواده‌اش بنشانیم.»

مرادی تاکید می‌کند که مطالعه و تحقیقات علمی و بهره‌گیری از کمک پزشکان، پرستاران و روا‌نشناسانی که به انجمن مشاوره می‌دهند، باعث شده تا اعضای انجمن به این نتیجه برسند که کاری که انجام می‌دهند برای بچه‌ها مفید است. بازخوردی که از کودکان و خانواده‌هایشان نیز گرفته‌اند این احساس را در آنها تقویت کرده که کار درستی انجام می‌دهند.

این انجمن که 15 سال است بی‌حاشیه و باانگیزه فعالیت می‌کند، تجربیات زیادی را پشت سرگذاشته است. «در سال‌های نخست، اعضای انجمن تنها با تن‌پوش‌های عروسکی وارد بیمارستان می‌شدند و بچه‌ها را می‌خنداندند و به آنها هدیه می‌دادند. رفته‌رفته بخش‌های مختلفی مثل بخش آموزش اضافه شد تا کودکانی که به‌خاطر شرایط جسمی‌شان در بیمارستان دیالیز می‌شدند و نمی‌توانستند در هنگام دیالیز منظم به مدرسه بروند، درس بخوانند و احساس نگرانی و عقب افتادن از همکلاسی‌هایشان را داشتند، بتوانند به درس‌های عقب افتاده‌شان برسند. انجمن سمن‌بویان برای‌اینکه این احساس را در کودک از بین ببرد و او را به زندگی عادی برگرداند از معلمان داوطلبی که خواهان همکاری برای کمک به بچه‌ها بودند، استفاده کرد. نتایجی که در بخش آموزش از پیشرفت تحصیل بچه‌ها گرفته‌ایم واقعاً چشمگیر بوده‌است. ما حتی بچه‌ای داشتیم که رتبه بالایی در کنکور به دست آورد و این بسیار لذت‌بخش بود؛ البته که این موفقیت در نتیجه تلاش خود او بود اما اینکه معلم در ساعات دیالیز همراهش بود و به او درس می‌داد، کمک زیادی ‌کرد تا بتواند رتبه خوبی در کنکور کسب کند و به آنچه می‌خواست،‌ برسد.»

رفته‌رفته فعالیت انجمن متنوع‌تر شد: «ما به‌مرور زمان شروع کردیم به اجرای برنامه در سالن‌های بیمارستان و بعد از آن به این نتیجه رسیدیم که اگر اتاق به اتاق برویم، بهتر می‌توانیم با کودک ارتباط برقرار کنیم. چندین سال است که ما با اجازه مسئولین بیمارستان وارد اتاق کودک می‌شویم؛ البته پروتکل‌های بهداشتی را به خوبی رعایت می‌کنیم تا مشکلی برای کودک پیش نیاید. قصه‌گویی، شعرخوانی، شعبده‌بازی، کتا‌بخوانی، بازی و سرگرمی از جمله کارهایی است که برای کودک انجام می‌دهیم. شرایط بیماری کودک را در نظر می‌گیریم؛ مثلا اگر ناشنواست با زبان اشاره با او صحبت می‌کنیم. اگر نابیناست، اوتیسم یا بیماری خاص دیگری دارد مورد توجه قرار می‌دهیم و متناسب با آن با او ارتباط برقرار می‌کنیم.»

داوطلبانی که با گروه سمن‌بویان همکاری می‌کنند در حدود چهار تا پنج ماه آموزش می‌بینند؛ ازجمله از کمک و مشاوره پزشکان و روانشناسان بهره‌مند می‌شوند تا متوجه تمام شرایط برای مواجه‌شدن با کودکی در شرایط خاص بشوند و بتوانند با او ارتباط خوبی برقرار کنند تا کودک بیمارستان را به عنوان محیطی امن بپذیرد.

مدیر انجمن سمن‌بویان به تلاششان برای ارایه کاری حرفه‌ای و اصولی که آسیبی به فکر کودکان نرساند اشاره می‌کند. مرادی همچنین به مواردی از تجربیات زیبایشان در ارتباط با کودکان که انرژی و انگیزه آنها را دوچندان می‌کند، اشاره می‌کند.« مواردی داشته‌ایم که که کودک غذا نمی‌خورده است، وقتی ما وارد اتاق شدیم و با او صحبت کردیم با ولع غذا خورده است. حتی مواردی داشته‌ایم که پرستار گفته است که وارد شدنمان در اتاق هیچ تاثیری ندارد؛ چون کودک بیهوش است و متوجه چیزی نیست، ما به خاطره مادری که منتظر چشم بازکردن کودکش است، وارد اتاق شده‌ایم و وقتی از اتاق بیرون آمده‌ایم صدای خوشحالی مادر را شنیده‌ایم که می‌گوید کودکش واکنش نشان داده و متوجه حضور ما شده‌است.»

کار در انجمن سمن‌بویان نمک‌گیر است

انجمن سمن‌‌بویان حساسیت زیادی در انتخاب یاران داوطلبی دارد که قصد همکاری با انجمن را دارند. عضوگیری آن سالانه است و اعضایی که انتخاب می‌شوند با گذراندن یک دوره آموزشی چهار تا پنج ماهه یک سال در خدمت انجمن هستند؛ البته اعضایی نیز هستند که سال‌هاست با انجمن همکاری می‌کنند. به قول مرادی کار در انجمن آنچنان نمک‌گیر است که دلشان نمی‌آید آن را ترک کنند! نخستین و اصلی‌ترین شرط پیوستن به خانواده سمن‌بویان هم دوستدار کودک بودن است و انجمن به صورت رایگان تمام آموزش‌های لازم را به اعضا ارائه می‌دهد.

مرادی که خودش شاغل است، می‌گوید که همه اعضای انجمن شاغل هستند و این اشتغال مانعی برای فعالیشان نشده است. فعالیت در انجمن سمن‌بویان که با فضای پرتنش بیمارستان، کودکان معصوم بیمار و خانواده‌های رنج‌دیده سروکار دارد باعث صبورتر و آرام‌تر شدن اعضا و درک بیشتر و بهتر آنها از افراد در شرایط خاص شده است. «وقتی مادری را می‌بینیم که بالای سر کودک بیمارش ایستاده، درک می‌کنیم که چقدر خسته و افسرده است و نیاز به استراحت دارد. مواردی داشته‌ایم که وقتی وارد اتاق شده‌ایم مادر با دیدن ما شروع به گریه کرده است؛ آن‌قدر با دیدن کودکش در بستر بیماری و در محیط بیمارستان آزاردیده و دچار فشار روحی شده است که وقتی می‌بیند کسی به خاطر او و کودکش با لبخند به سمت او می‌رود از خوشحالی و برای قدردانی اشک می‌ریزد. درک این شرایط قبل از همکاری با سمن‌بویان به این وضوح برای ما ممکن نبود اما الان متوجه هستیم که مادر و پدر کودک بیمار ممکن است، خسته شوند و ما می‌توانیم با این افراد طوری ارتباط برقرار کنیم که وقتی از اتاق بیرون می‌آییم، آرامتر شوند و باری از دوش آن خانواده برداریم.»

اعضای خانواده سمن‌بویان سال‌هاست که بی‌حاشیه، باانگیزه و صمیمانه به اتاق‌های بیمارستان کودکان امام حسین (ع) سر می‌زنند تا احساس امنیت، شادی و امید را به کودکان و خانواده‌هایشان هدیه دهند و خاطره‌ای خوش برای کودکان بیمار در روزهای بستری فراهم کنند. انجمن سمن‌بویان به امید بیشتر شدن یاران صمیمی خود و بهره‌مند شدن بخش‌های کودک بیمارستان‌های دیگر اصفهان همچنان پرتلاش به فعالیت ارزشمند و انسانی خود ادامه می‌دهد.