اولین برنامه‌ریزی میان‌مدت جامع شهری اصفهان از زمان تشکیل قانون شهرداری‌ها چه بود؟
از تهیه نقشه کامل شهر تا ایجاد ساختمان سد برای جلوگیری از طغیان آب زاینده‌رود
برنامه‌ریزی شهری فرایندی است که به تدابیر و ترتیبات مختلف برای توسعه و مدیریت شهرها به‌منظور ترویج زندگی شهری بهتر می‌پردازد. برنامه‌ریزی شهری شامل موضوعات مختلفی مانند توسعه عمرانی، حمل‌ونقل، محیط‌زیست، مسکن، امور اقتصادی و اجتماعی، آب و انرژی، فضاهای عامه و فرهنگی و… می‌شود.
مریم قدسیه، محمدرضا کشانی: برنامه‌ریزی شهری فرایندی است که به تدابیر و ترتیبات مختلف برای توسعه و مدیریت شهرها به‌منظور ترویج زندگی شهری بهتر می‌پردازد. برنامه‌ریزی شهری شامل موضوعات مختلفی مانند توسعه عمرانی، حمل‌ونقل، محیط‌زیست، مسکن، امور اقتصادی و اجتماعی، آب و انرژی، فضاهای عامه و فرهنگی و… می‌شود. هدف آن ارتقای کیفیت زندگی در شهرها، کاهش مشکلات موجود و ارتقای پایداری شهرها و به‌طورکلی گسترش رفاه عمومی است. به بهانه روز 1 آبان ماه ، روز آمار و برنامه ریزی، به اولین برنامه‌ریزی میان مدت جامع شهری اصفهان از زمان تشکیل قانون شهرداری‌ها می‌پردازیم.
برنامه‌های میان‌مدت (پنج‌ساله) شهرداری‌ها
برنامه‌های میان‌مدت، بخشی از چارچوب کلان برنامه‌ریزی و مدیریت شهرها محسوب می‌شوند که به‌عنوان ابزاری برای پیوند میان‌برنامه‌های بلندمدت (طرح‌های توسعه شهری و برنامه‌های راهبردی) با بودجه‌های سالانه مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع ارتباط هم پیوند و مستحکم برنامه‌های توسعه شهری یکی از عواملی است که موجب توفیق این برنامه‌ها در عرصه عمل می‌گردد. همچنین این برنامه‌ها (پنج‌ساله) وظیفه سازمان شهرداری و همه واحدهای تابعه را باهدف حل مشکل‌های شهر مشخص و ساماندهی کرده و بر اجرایی‌شدن برنامه و ارتباط آن با بودجه سالانه تأکید دارند.
تاریخچه برنامه‌های میان‌مدت (5ساله) در شهرداری ها
در ایران، مطابق ماده 15 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال 1347 شمسی، شهرداری‌ها مکلف به تهیة برنامه عملیاتی عمران، نوسازی و اصلاحات پنج‌ساله شهر بر اساس طرح جامع شهر هستند که باید به تصویب ( انجمن شهر ) شورای اسلامی شهر و ( تأیید وزارت کشور ) برسد. همچنین طبق بند هشتم ماده 55 قانون شهرداری‌ها مصوب 1331 ، شهرداری ملزم به تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی و اجرای آن، پس از تصویب ( انجمن شهر ) شورای اسلامی شهر است. ماده 25 آیین نامه مالی شهرداری‌ها مصوب 1346 نیز تصریح می‌کند بودجه شهرداری‌ها باید بر اساس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر، برنامه‌ها، وظایف و فعالیت‌های مختلف و هزینه هر یک از آنها بر اساس دستورالعمل‌هایی که وزارت کشور ابلاغ می‌کند، تنظیم گردد.
اولین برنامه‌ریزی میان‌مدت جامع شهری اصفهان از زمان تشکیل قانون شهرداری‌ها
شهرداری اصفهان، یک برنامه پنج‌ساله از سال 1316 تا سال 1320 شمسی تنظیم کرده که آن را می‌توان، نخستین برنامه‌ریزی میان مدت جامع شهری اصفهان از زمان تشکیل قانون شهرداری‌ها و در قالب طرح 5 ساله دانست که نظام مدیریت شهری را در حوزه‌های گوناگون توسعه و تحولات عمرانی و شهرسازی شهر اصفهان متحول کرده است. در متن پرونده این سند ده ماده از قبیل تهیه نقشه کامل شهر، تکمیل و توسعه خیابان‌های شهر اصفهان، ساخت عمارت و کاخ شهرداری در میدان دروازه دولت و ایجاد ساختمان سد دو طرف زاینده رود برای جلوگیری از طغیان آب زاینده رود ( از پل مارنان تا بعد از پل سی و سه پل) ذکر شده که باتفاق آرا تصویب گردیده و با رعایت ترتیب بر اساس اهمیت موارد درج و درخواست انجام اقدام بر روی آن صادر شده است. در پایان سند، مخارج هریک از اقلام برآورد شده و خواسته شده اعتبار آن تعیین و انجمن شهرداری هم مسبوق شود.
طرح تفصیلی نخستین برنامه پنج‌ساله شهرداری
آقای اعزار رئیس انجمن شهرداری اصفهان در سال 1316 در توضیح این برنامه و در واقع در متن توجیهی آن نوشته است: طبق پیشنهاد شماره (٥٦٨) مورخ 22/1/1316 به انضمام برنامه پنج‌ساله شهرداری اصفهان که در جلسه انجمن شهرداری مطرح گردید گذشته از سایر مزایایی که برنامه فوق‌الذکر دارا ست بیشتر ازاین‌حیث مفید است که برای مدت پنج سال و به‌طورقطع تکلیف شهرداری ازیک‌طرف و اهالی شهر از طرف دیگر روشن و معلوم است. برنامه فوق‌الذکر بادقت کامل و با درنظرگرفتن احتیاجات تنظیم گردیده و با اصلاحاتی از طرف انجمن شهرداری و آقای شهردار در این جلسه به‌عمل‌آمده که خصوصیات آن همان‌طور که در ورقه ضمیمه ملاحظه می‌شود از هر حیث جامع بوده و به‌اتفاق آرا تصویب گردید. به عقیده انجمن شهرداری مقتضی است برنامه مزبور به تصویب تمام مقامات عالیه برسد که در آتیه تصرفاتی در آن نشود و عملی گردد و بعداً برای استحضار عامه مفاد آن اعلان شود. باتوجه‌به تنوع موضوعات در این سند، پس از این، در قالب پرونده‌های جداگانه به روند انجام و شکل‌گیری و تکامل این موارد در ساختار شهری اصفهان خواهیم پرداخت.
