اصفهان؛ اشباع از فضای سبز، در تقلای آب

در شرایطی که تابستان گذشته شهر اصفهان دمای هوای ۵۰ درجه را تجربه کرده که حفظ و نگهداری بسیاری از درختان قدیمی اصفهان را با مشکل آب مواجه کرد و خشکی زاینده‌رود و سفره‌های زیرزمینی راهکار هوشمند سازی آبیاری فضای سبز و درختان در اصفهان را به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل کرده است؛ در شهر اصفهان 5714 هکتار فضای سبز اکولوژیک و سه میلیون و ۶۲۰ هزار درخت وجود دارد که برخی از گونه‌های آن همچون چنار جزو درختان با قدمت در شهر اصفهان هستند که نیاز به مراقبت و آبیاری بیشتری دارند و در این راستا شهرداری اصفهان بناست با یک شرکت دانش‌بنیان در زمینه آبیاری هوشمند فضای سبز وارد قرار داد شود که بخشی از درختان توسط دستگاه‌های هوشمند آبیاری شوند.

 

-تأمین 9 میلیون مترمکعب نیاز آبی شهر

 

این در حالی است که مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان گفته است در سال‌های اخیر با استفاده از پساب تصفیه‌شده برای آبیاری فضای سبز موفق شدیم حدود ۹ میلیون مترمکعب نیاز آبی شهر را از این طریق تأمین کنیم که گامی مهم در مدیریت منابع آبی شهر محسوب می‌شود.

به گفته مجتبی حق‌شناس سال جاری تابستان بسیار گرمی داشتیم و علاوه بر افزایش دما، با کاهش رطوبت نسبی هوا نیز مواجه بودیم؛ از سوی دیگر به دلیل محدودیت منابع آبی، نتوانستیم نیاز آبی درختان را به‌طور کامل تأمین کنیم و تنها کمتر از نصف نیاز آبی فضای سبز شهر را در اختیار داشتیم، بنابراین مجبور بودیم این مقدار محدود آب را به‌خوبی مدیریت کنیم. همچنین برای کاهش تبخیر و استفاده بهینه از منابع آبی، آبیاری‌ها را به‌صورت شبانه انجام دادیم تا میزان تبخیر از سطح باغچه‌ها را کاهش دهیم، همچنین سعی کردیم سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار را تا حد امکان ارتقا دهیم و تمام فضاهای سبز جوان و در حال توسعه را با استفاده از این سیستم‌ها آبیاری کنیم.

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان اعلام کرده است در بخش‌هایی از شهر که درختان قدیمی و ارزشمندی همچون چنارهای ۱۰۰ ساله خیابان‌های عباس‌آباد، فردوسی و مطهری قرار دارند، نمی‌توانیم از سیستم‌های آبیاری جدید استفاده کنیم، زیرا این درختان به آبیاری سنتی عادت کرده‌اند و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند؛ از این‌رو این قسمت‌ها را با روش‌های ویژه‌تری نسبت به سایر بخش‌های فضای سبز مدیریت می‌کنیم.

اما حق‌شناس به این نکته نیز اشاره کرد یکی از اقدامات مهم شهرداری اصفهان در سال‌های اخیر، استفاده از پساب تصفیه‌شده برای آبیاری فضای سبز بوده است و در همین راستا گفت: با همکاری سازمان آب و فاضلاب، توانستیم بخشی از پساب را دریافت کنیم و آن را با هزینه‌های زیادی به استانداردهای جهانی و ملی برسانیم؛ هرچند که این میزان پساب هنوز کافی نیست و باید افزایش پیدا کند، اما موفق شدیم حدود ۹ میلیون مترمکعب نیاز آبی شهر را از طریق پساب تأمین کنیم که گامی مهم در مدیریت منابع آبی شهر محسوب می‌شود.

 

-تنها نیمی از نیاز آبی فضای سبز تأمین است

 

از طرفی به گفته رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تنها نیمی از آب موردنیاز برای آبیاری فضای سبز این کلان‌شهر در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد و به همین دلیل حفاظت از پوشش گیاهی این دیار دشوار شده است. محمد نورصالحی افزود: فضای سبز اصفهان سالانه ۶۲ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد اما میزان آب موجود در تمام چاه‌های شهرداری به انضمام پساب مورداستفاده، کمتر از ۳۰ میلیون مترمکعب است.

وی اضافه کرد: از استانداری و شرکت آب منطقه‌ای تقاضا کرده‌ایم تا در زمان‌های بازگشایی زاینده‌رود، سهم فضای سبز اصفهان را نیز در نظر بگیرند.

رئیس شورای شهر تصریح کرد: از طرف دیگر از حدود ۶۰۰ لیتر در ثانیه پسابی که از شرکت آب و فاضلاب خریداری کرده‌ایم تنها ۴۰۰ لیتر آن به ما تحویل می‌شود.

نورصالحی افزود: نیاز شهر اصفهان یک هزار لیتر پساب دیگر است تا بتوان برای استفاده در فضای سبز شهر، آن را تصفیه و استفاده کرد.

وی از پیشرفت ۸۰ درصدی شبکه (رینگ) توزیع پساب این کلان‌شهر برای آبیاری فضای سبز و کاهش استفاده از منابع آبی سطحی (رودخانه زاینده‌رود) و زیرسطحی، خبر داد و گفت: این پروژه تا پایان سال جاری تکمیل می‌شود و به ایجاد تعادل وضعیت آب بین مناطق مختلف شهر کمک می‌کند.

 

-استفاده از روش‌های آبیاری هوشمند

 

در همین زمینه معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان نیز گفته است با توجه به کمبود آب، استفاده از آبیاری هوشمند در دستور کار فضای سبز شهری شهرداری اصفهان قرار گرفته است.

مهدی بقایی افزود: هوشمند سازی آبیاری راهکاری جدی برای حفظ فضای سبز آینده اصفهان است که سرعت پیشرفت آن باید بیشتر شود و هدف‌گذاری ما برای سال ۱۴۱۰، انجام ۴۰ درصد آبیاری فضای سبز شهری اصفهان به صورت هوشمند است.

معاون خدمات شهری شهرداری اصفهان تصریح کرد: نیاز آبی فضای سبز تابع شرایط محیطی، گیاه و اقلیم است اما فضای سبز اصفهان به طور میانگین سالانه به ۶۲ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد که فقط ۳۰ درصد آن از چاه‌ها تأمین و در کل فضای سبز شهر اصفهان با نیمی از آن مقدار (۳۱ میلیون مترمکعب) آبیاری می‌شود. در این راستا استفاده از پساب فاضلاب و تصفیه آن نیز در رأس برنامه‌های شهرداری اصفهان قرار گرفته است اما برای صرفه‌جویی از آب نیازمند هوشمند سازی در آبیاری فضای سبز شهری هستیم.

 

-فضای سبز تازه نیاز است یا خبر؟

 

با در نظر گرفتن تمام این نکات و اینکه اصفهان در شرایط دشوار بی آی و به دنبال آن کمبود آب و استفاده از پسابی اندک برای آبیاری فضای سبز موجود چرا باید به این فضا هرچند با گیاهان مقاوم به آب و یا آبیاری هوشومند، اضافه شود. درحالی‌که می‌توان همین فضای موجود را با میان آب یا پساب موجود و از طریق هوشمند حفظ کرد و در عوض از قطع درختان به دلیل توسعه عمرانی شهر کاست و با آبیاری صحیح از خشکی درختان و قطع و سقوط آنها جلوگیری کرد. اصفهان به اندازه کافی فای سبز دارد تنها به مدیریت صحیح برای حفظ و نگهداری آن نیاز است نه توسعه در شرایط قحطی.