سواد، نیازمند پوست اندازی

در حالی ۱.۵ درصد از مردم اصفهان همچنان بی سواد هستند و از دو توانایی خواندن و نوشتن بی بهره مانده اند که طبق معنی سواد یونسکو در قرن ۲۱ نخست هر فرد باید توانایی خوندن و نوشتن داشته باشد اما با ورود تکنولوژی و علوم کامپیوتری این تعریف تغییر کرد و علاوه بر داشتن توانایی خوندن و نوشتن، آگاه بودن به علم رایانه و درک یک زبان خارجی هم به تعریف سواد اضافه شد.

اما همچنان که شاهد بودیم در دهه دوم قرن 21 سازمان یونسکو چندین مهارت را نام برد که داشتن این مهارت‌ها در یک شخص نشونه باسواد بودن او محسوب میشد و از جمله این مهارت‌ها، سوادهای رایانه‌ای،بوم شناختی،نژادی و قومی،سلامتی،ارتباطی،مالی،رسانه‌ای،تربیتیو عاطفی بود.

در نهایت سال 2017، سازمان یونسکو با تعریف جدیدی که از سواد ارائه کرد، فردی را باسواد می‌دانست که بتواند علاوه بر توانایی‌های قبلی،از آموخته‌های خودش نیز در زندگی استفاده کند و موجب تغییر در روند آن شود.

حال در نظر بگیرید که در استان پهناور و نسبتا برخوردار اصفهان همچنان شماری از افراد هرچند اندکی از سواد به معنای نخستینش وجود دارند. در واقع طبق آمار هنوز حدود ۷۴ هزار نفر از جمعیت ۱۰ تا ۶۰ سال استان اصفهان با جمعیت پنج میلیون نفری از نعمت خواندن و نوشتن محروم هستند.

اما آماری از اینکه مابقی جمعیت استان که باسوادان هستند تا چه اندازه به آخرین تعاریف از سواد چنانچه نام برده شد، مسلط‌اند، هنوز وجود ندارد.آنهم در دورانی که هوش مصنوعی در جای‌جای زندگی بشر امروزی رخنه کرده و در بسیاری از موارد علاوه بر کمک دست بودن انسان‌ها، توانایی گرفتن جای آنها را نیز دارد. 

امروز در دستان نسل قدیم ما گوشی های هوشمندی را میبینیم که با سواد نصفه و نیمه رایانه‌ای و موبایلیشان از آن استفاده می کنند تا در فضای مجازی زندگی را به گونه ای دیگر تجربه کنند. از اطلاعات بعضا زرد فضای مجازی غالبا اینستاگرام گرفته تا استفاده از اپلیکیشن‌هایی همچون واتساپ و تلگرام برای ارسال پیام و برقراری تماس تصویری، که با تمام بدی‌هایش قدمی رو به جلو در مسیر باسوادی نوین است اما حقیقتا مسیر به درستی طی نمی شود و انگیزه سوادآموزی به چرخه همین فضای بعضا مسموم و کمتر مفید، محدود شده است.

به عنوان مثال امروز شاهدیم که کانال‌های خبری غیر رسمی در فضای مجازی فیلتر و غیرفیلتر با استفاده از کلیدواژه اصفهان و مشتقات اش ایجاد شده است که دنبال کنندگان زیادی دارد اما به دلیل عدم تسلط کامل مردم بر جوانب مختلف سواد از جمله سواد رسانه‌ای، اخبار کذب یا اطلاعات اشتباه را با سرعت بالا و فراگیری زیاد منتشر میکنند. گرچه در بسیاری موارد هم اتفاقات شهری که خود مردم با انتشار فیلم و عکس در فضای مجازی منتشر کرده و یا به دست این کانال ها می رسانند به نوعی مطالبه گری شده و باعث شده است که مسئولان وادار شوند که این نشان میدهد تا چه اندازه استفاده صحیح از سواد و امکانات نوین میتواند به زندگی بشر کمک کند.

اما بی سوادی در بمباران اطلاعات و ابزارهای کمک بشری امروزی همچنان راه رفتن بر لبه تیغ است که میتواند در سود و ضرر برای جامعه به یک اندازه اثرگذار باشد.

امروز شاید سواد خواندن و نوشتن را بدانیم یا نه اما سوادهای دیگر را می‌توان بهتر آموخت و از آن در مسیر پیشرفت استفاده کرد.