بزرگ‌ترین فولادساز کشور در آستانه 25 سالگی
طی 25 سال حیات فولاد مبارکه، مجموعاً 100 میلیون تن فولاد تولیدشده و این یعنی، در 25 سال گذشته، با فرض قیمت فعلی 600 دلار به ازای هر تن فولاد، مجموعاً 60 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی از این ناحیه برای کشور ایجادشده است.
طی 25 سال حیات فولاد مبارکه، مجموعاً 100 میلیون تن فولاد تولیدشده و این یعنی، در 25 سال گذشته، با فرض قیمت فعلی 600 دلار به ازای هر تن فولاد، مجموعاً 60 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی از این ناحیه برای کشور ایجادشده است. توسعه اقتصادی یا در بیانی دقیق‌تر، توسعه پایدار تنها زمانی حادث می‌شود که سرمایه‌گذاری‌های دولتی، خصوصی و تخصیص اعتبارات بانکی به‌صورت هدفمند حول محور یک موتور محرک یا بخش پیشران صنعتی اقتصادی شکل بگیرند. احداث صنایع مادر و رشد متناسب طولی و عرضی آن‌ها ازجمله استراتژی‌های موفق توسعه در کشورهای پیشرفته بوده که در کشور ما نیز در برخی موارد دنبال شده و البته نتایج مثبتی نیز به همراه داشته است. در کشور ایران، باوجود منابع سرشار معدنی، انرژی ارزان و سرمایه انسانی در دسترس، سرمایه‌گذاری‌های صنعتی تنها در برخی بخش‌ها با موفقیت همراه بوده و موفق‌ترین بخش صنعت در دوران انقلاب، صنایع معدنی و خصوصاً فولاد بوده است. وجود معادن سنگ‌آهن، گاز ارزان، دانش فنی قابل‌قبول و دسترسی به آب‌های آزاد، ازجمله مواردی است که سرمایه‌گذاری گسترده دولت در حوزه فولاد را توجیه‌پذیر کرده و باوجود انحرافاتی که در اجرای برنامه
جامع فولاد و ساخت واحدهای فولادی صورت گرفت؛ بنگاه‌های بزرگ فولادی در کشور و بویژه فولاد مبارکه به‌عنوان مولود انقلاب اسلامی در تمامی این سال‌ها و حتی در شرایط سخت رکود، عملکرد مثبتی از خود بر جای گذاشته‌اند.
نخستین مولود صنعتی انقلاب اسلامی
فولاد مبارکه که به‌نوعی بزرگ‌ترین کارخانه ساخته‌شده کشور پس از انقلاب است در سال 1360 در مبارکه اصفهان کلنگ‌زنی شد، نخستین کوره قوس الکتریکی واحد فولادسازی این مجتمع در مهرماه سال 1370 راه‌اندازی شد و در 23 دی‌ماه سال 1372 خطوط تولید این کارخانه بزرگ توسط رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد. با ورود محصولات فولادی این شرکت به بازار و افزایش تدریجی تولید تا سقف ظرفیت اسمی 4/2 میلیون تن بخش عمده‌ای از نیاز کشور به این کالای استراتژیک برطرف شد. در سال‌های حیات فولاد مبارکه، مجموعاً 100 میلیون تن فولاد تولیدشده و این یعنی، طی 25 سال گذشته، با فرض قیمت فعلی 600 دلار به ازای هر تن فولاد، مجموعاً 60 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی از این ناحیه برای کشور ایجادشده و در کنار آن، برای 14 هزار نفر اشتغال ایجاد کرده و صدها شرکت صنعتی، پیمانکاری و خدماتی از شرایط رشد و توسعه بهره‌مند شده‌اند. امروز فولاد مبارکه بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در خاورمیانه و شمال آفریقاست و محصولاتش به بیش از 40 کشور دنیا صادرشده است. محصولی که در سایر کارخانه‌ها مورداستفاده بوده و بنابراین باید از سطح مطلوبی از کیفیت برخوردار باشد. ظرفیت فولاد مبارکه در
چهار سال اخیر رشدی 38 درصدی داشته که ناشی از سرمایه‌گذاری شش هزار میلیارد تومانی بوده است.
توسعه پایدار
توسعه صنعتی بر مبنای فولاد، الگوی توسعه بسیاری از کشورهای موفق ازجمله چین و ژاپن بوده و بر اساس این الگو، فولاد به‌عنوان صنعتی مادر و به‌منظور تأمین نیازهای صنعتی و ساختمانی، پیشران اقتصاد می‌شود. فولاد مبارکه در 25 سال حیات خود توانسته این نقش را به‌خوبی ایفا کند و تفاوت این کارخانه با سایر کارخانه‌های بزرگ و مادر صنعت، توسعه پایدار عمودی و افقی بوده است. این شرکت توانسته با احداث طرح‌های توسعه متعدد، میزان ظرفیت فولاد خام خود را به 2/7 میلیون تن افزایش دهد و در حال حاضر با احتساب تولیدات زیرمجموعه‌ها (فولاد هرمزگان و سبا) مجموعاً 5/9 میلیون تن فولاد خام در این مجموعه تولید می‌شود که بیش از 40 درصد ظرفیت فولاد خام کشور را شامل می‌شود و این ظرفیت، چهار برابر ظرفیت اولیه شرکت است. این پیشرفت در حالی ثبت‌شده که در همین مدت، سایر کارخانه‌های فولادی کشور یا در ظرفیت قبلی خود ثابت مانده و یا با شیب بسیار کمتری نسبت به مبارکه توسعه‌یافته‌اند.
تمرکز بر تحقق اهداف چشم‌انداز 1404
به گفته بهرام سبحانی، چشم‌انداز فولاد مبارکه در افق 1404، تولید 45 درصد از 55 میلیون تن فولاد خام کشور است و این شرکت برای تحقق هدف مذکور، برنامه‌های عملیاتی متعددی را در بازه زمانی باقی‌مانده تعریف کرده است. ایجاد توسعه در واحدهای فعلی، احداث واحدهای جدید و حتی خرید سایر واحدهای موجود ازجمله برنامه‌های فولاد مبارکه برای تحقق چشم‌انداز 1404 است و در کنار این، شرکت در نظر دارد ناهمگونی‌ها و گلوگاه‌های زنجیره تولید فولاد را برطرف سازد و این زنجیره را به تولید متوازن برساند تا به این وسیله بتوان از ظرفیت‌های فعلی که قابل بهره‌برداری نیستند استفاده کرد.
درون‌زایی و برون‌نگری در تولید و فروش
درون‌زایی و برون‌نگری اصل مورد تأکید مقام معظم رهبری در اقتصاد مقاومتی بود که معنای آن استفاده از حداکثر توان داخلی برای تأمین نیازهای تولید و به تعاقب آن استفاده از ظرفیت بازارهای خارجی برای فروش، ارزآوری و حفظ استقلال کشور در تأمین نیازهای ارزی است. عملکرد فولاد مبارکه در حوزه اقتصاد مقاومتی، بر پایه تحقق درون‌زایی از طریق حرکت در مسیر تکمیل زنجیره تولید و همچنین تحقق برون‌نگری از طریق افزایش صادرات محصولات نهایی حاصل‌شده و این شرکت، به گفته معاون بازاریابی و فروش فولاد مبارکه، این شرکت، صادرات خود را به‌منظور تأمین نیاز ارزی برای خرید تجهیزات و بهبود روش‌های تولید صورت می‌دهد.
نگاه صادراتی در کنار تأمین نیاز داخلی
اولویت فولاد مبارکه در فروش، تأمین نیاز داخل برای خلق ارزش‌افزوده در صنایع پایین‌دستی بوده و بر همین اساس از 6 میلیون و 272 هزار تن تولید فولاد مبارکه در سال گذشته، چهار میلیون و 718 هزار تن در بازار داخل و یک‌میلیون و 554 هزار تن در بازار خارج به فروش رفته است و در سال 95، فروش داخلی فولاد مبارکه 42 درصد افزایش‌یافته است. گذشت یک ربع قرن از تأسیس فولاد مبارکه و اثرات اقتصادی آن خود نشان‌دهنده الزام سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مزیت دار و رجحان دهی به توسعه سرمایه‌گذاری ثابت و عمرانی به‌جای پرداختن به نیازهای کوتاه‌مدت است. الزامی که البته طی سال‌های اخیر در بودجه کشور، اثری از آن پیدا نیست و فاجعه بزرگ‌تر زمانی رخ می‌دهد که در کنار پیشی گرفتن هزینه‌های جاری دولتی از درامدهای نفتی، دولت برای تأمین مالی این هزینه‌ها به منابع صندوق توسعه ملی و اوراق بدهی متوسل شده و توسعه پایدار را به‌طورکلی فدای اهداف کوتاه‌مدت می‌کند که نتیجه آن، عدم تکرار سرمایه‌گذاری‌های موفقی همچون فولاد مبارکه در کشور است.