کالای گران نخرید

فاطمه کاویانی- اصفهان امروز: کارشناسان اقتصادی اعتقاددارند همه گرانی این روزها که جامعه با آن دست‌به‌گریبان است و مربوط به تحریم‌ها و کاهش واردات به کشور نیست و بخش اعظمی از آن مربوط به خودتحریمی هایی است که مردم با رفتارهای خود باعث ایجاد آن می‌شوند.

قرار نیست در این مطلب در مورد گرانی این روزهای بازار و دلایل آن صحبتی به میان آید. قرار نیست از عملکرد مسئولان و کارشناسان صحبتی مطرح شود چراکه هر چه بوده و هر فعالیتی که انجام‌شده در روزهای گذشته خوب یا بد قوی یا ضعیف نتوانسته است تأثیری بر این بازار بی‌رنگ و لعاب و جولانگاه دلالان داشته باشد. قرار است کمی به رفتارهای خودمان در مواجه با وضعیت اقتصادی پیش رو و وضعیت‌های مشابهی که در سال‌های گذشته کشور تا به امروز تجربه کرده‌ایم مقایسه‌ای داشته باشیم و در ادامه این مقایسه را با رفتارهای مردم کشورهای دیگر در مواجه با وضعیت‌های مشابه وضعیت ما داشته‌اند داشته باشیم. اینکه هرروز با مراجعه به فروشگاه‌ها و مراکز خرید باقیمت‌های متفاوتی روبرو شویم و هرروز افزایش نرخ صعودی آن‌ها جیب مصرف‌کننده که خودمان باشیم را خالی‌تر از گذشته می‌کند موضوع جدیدی نیست و در این میان اوج رفتار و واکنش ما به این وضعیت به چه صورت بوده است بیایید کمی منطقی باشیم. با ذکر مثالی دست چندم که بدون شک هرکدام از ما آن را بارها و بارها خوانده است مطلب را ادامه می‌دهیم. در کشور آلمان که ازلحاظ صنعتی و اقتصادی حرفی برای گفتن دارد روزی مردم هنگامی‌که برای خرید شیر به فروشگاه‌ها مراجعه کردند با افزایش قیمتی یک‌باره و بی‌دلیل این کالا مواجه شدند. آن‌ها چه کردند و مردم ما اگر بودند چه می‌کردند؟ مردم آلمان بدون اعتراض و حتی اندکی اغتشاش از خرید شیر صرفه نظر کردند و به خانه‌های خود بازگشتند. در ادامه بطری‌های شیر به کارخانه مرجوع شد‌ و چند‌ روز این اتفاق افتاد‌ تا تولید‌کنند‌گان بابت این گرانی عذرخواهی کرد‌ه و شیر را د‌وباره به قیمت قبل بازگرداندند. اما نقطه مقابل در ایران است که به‌محض شایعه گران شدن محصولی یک‌باره مردم به نزدیک‌ترین فروشگاه مراجعه خواهند کرد و در حد توان و آخرین موجودی که دارند شروع به خرید آن محصول می‌کنند و این دقیقاً وجه تمایزی است که میان ما و کشورهای پیشرفته و صنعتی وجود دارد چراکه هرکسی می‌داند هجوم یک‌باره و تقاضا برای یک کالا آن را با کمبود و بازار سیاه روبرو خواهد کرد. در هیچ کجای دنیادیده نشده است که افزایش قیمت یک کالا باعث گرایش بیشتر مردم به سمت خرید آن شود موضوعی که در کشور ما به‌ویژه در روزهای اخیر به‌شدت شاهد آن بوده و هستیم. چندی پیش هشتک گذاری برای خرید نکردن کالاهای گران در جهت ارزان شدن آن در فضای مجازی رخ داد و درصد بالایی از کاربران فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی این پیام فرهنگی ـ اقتصادی را در میان مخاطبان خود به اشتراک گذاشتند اما این حرکت تنها به همین نقطه ختم شد و در عمل حرکتی که بتواند حال اقتصاد کشور را خوب و خانواده‌ها را از بحران خارج کند نه‌تنها پیش نیامد که در عمل حتی پا فراتر گذاشته شد و درحرکتی بسیار مضحک استقبال برای خرید خودرویی بی‌کیفیت چنان شدتی گرفت که این بار مسئولان این شرکت خودروساز را واداشت تا زمان‌بندی برای ثبت‌نام اعلام کند و حتی در کمال تعجب این شرکت ممانعت از ثبت‌نام برای فروش خودرو بی‌کیفیت و چند برابر قیمتی خود داشته باشند. این در حالی است که به گفته معاون مطالعات استراتژیک و تکنولوژی اطلاعات گروه سایپا تعداد متقاضیان این سری از ثبت‌نام را بیشتر از تولید سالانه شرکت‌های سایپا و ایران‌خودرو بوده چراکه سال گذشته تولید شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا به‌صورت کلی حدود یک‌میلیون و ۴۰۰هزار دستگاه بوده و درواقع درخواست برای همین پیش‌فروش، از کل تولیدات یک سال این ۲ شرکت بزرگ خودروسازی ایران هم بیشتر بوده و از سوی دیگر محسن جهرودی مدیرعامل سایپا نیز چندی پیش عنوان کرده بود: نیاز مردم به خودروی تولید داخلی چیزی حدود یک‌میلیون و 200 هزار است. ما امروز با تقاضایی مواجه شده‌ایم که شکل نیاز ندارد. این موضوع یعنی اینکه اقتصاد در کشور ما ضعف فرهنگی دارد و برخی افراد تفاوتی ندارد که از عوام یا خواص باشند به‌محض ایجاد چنین فضایی با توجه به نقدینگی موجود دست به چنین حرکت‌هایی می‌زنند که دود این آتش در چشم نه‌تنها خود این افراد که در چشم سایر اقشار جامعه خواهد رفت. به‌هرحال دراین‌بین باید گفت نقش مردم در اقتصاد این روزها بیش از سایر ایام به نظر می‌رسد این در حالی است که چندی پیش،محمد سلیمانی،عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با رسانه‌ها در خصوص نقش مردم در مقابله و مبارزه با گرانی بیان کرد:در صورت شکل‌گیری این ذهنیت که هر فردی از جامعه می‌تواند به‌عنوان نیرویی مؤثر در مقابله و مبارزه با گرانی مبدل شود، توفیقات بسیاری در ثبات هر چه مطلوب‌تر بازار حاصل خواهد شد.او معتقد است: هر فردی از جامعه می‌تواند به‌مثابه چشمان دستگاه‌های بازرسی،نظارتی و تعزیراتی نقش‌آفرینی کند و با گزارش گران‌فروشی مراکز و واحدهای صنعتی و تجاری به مراجع ذی‌ربط، بستر و ضریب افزایش بی‌دلیل و بعضاً سودجویانه اقلام،کالاها و محصولات موجود در بازار را به حداقل ممکن برساند.سلیمانی می‌گوید:در حال حاضر دولت به‌شدت نیازمند همراهی مردم است و در صورت همیاری و همگامی مردم و دولت به‌صورت دوسویه با یکدیگر دستیابی به موفقیت‌های فزاینده اقتصادی دور از دسترس نخواهد بود.