علم بهتر است با ثروت

فاطمه کاویانی- اصفهان امروز: روی صندلی چرخدار نشسته است. آرام‌تر از آن است که تصورش را می‌کردم. وقتی وارد سالن می‌شوم متوجه حضور من نمی‌شود، سخت مشغول جمع‌کردن تعدادی پرونده قطور و جا دادن آنها در قفسه است. آرام سلام می‌کنم. عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهد، نزدیکتر می‌روم و بلندتر سلام می‌کنم. جا می‌خورد، انتظار حضور من را ندارد اما با لبخند پاسخ می‌دهد. از لحن صحبت و صدای بلندش هنگام صحبت کردن متوجه می‌شوم ازنظر شنوایی مشکل دارد. منتظر می‌شوم تا کارهایش را تمام کند، تمام مدتی که مشغول انجام کارهایش است نگاهش می کنم، به‌سختی دستش به قفسه‌های بالاتر می‌رسد، می‌خواهم کمکش کنم اما اجازه نمی‌دهد. می‌گوید از کودکی یاد گرفته است تا تمام‌کارها و وظایف شخصی را به‌تنهایی و بدون کمک گرفتن از دیگران انجام دهد. می‌گوید: «وقتی کسی به من کمک می‌کند احساس ضعف و ناتوانی می‌کنم.» برمی‌گردم و روی صندلی آن‌طرف‌تر می‌نشینم. چند دقیقه بعد به سمت من می‌آید تا گفتگو را شروع کنیم.
مددجویی که خیر شد
مهدیه یکی از افرادی است که بعد از پشت سر گذاشتن شرایط بسیار سخت حالا تبدیل به یک خیر شده است. زیاد تمایلی ندارد که کسی نام و نشانی از او داشته باشد. او که اکنون سه کودک را تحت تکفل خود قرار داده کسی است که زمانی خود نیاز به کمک داشت و حتی نمی‌توانست هزینه‌های تحصیل خود را بپردازد. حالا عضو موسسه خیریه‌ای است که باعث پیشرفت او شد. در کنار تمام محدودیت‌های جسمی که دارد در حال حاضر عضو هیئت‌علمی یکی از دانشگاه‌های پیام نور شهر است. در حین گفتگو بارها تلفن همراهش به صدا درمی‌آید و اجازه می‌گیرد و صبورانه به آنها پاسخ می‌دهد. می‌گوید: «دانشجو هستند دیگر، نمی‌شود جوابشان را نداد.» دوباره شروع می‌کند. از روزهای سخت رفتن پدر می‌گوید و اینکه قالیبافی مادر نمی‌توانست تمام هزینه‌های زندگی او و دو خواهر و یک برادر کوچک‌ترش را تأمین کند. به اینجای صحبت‌هایش که می‌رسد دوباره لبخند می‌زند. این بار نه آنچنان عمیق و کمی با حسرت، به تابلو فرشی که به دیوار آویزان است اشاره می‌کند و می‌گوید: «این هنری است که از مادر به من ارث رسیده است. سال‌های سختی را گذراندیم و دراین‌بین دوری مدرسه تا روستای محل زندگی سختی را برای ما چند برابر می‌کرد همین موضوع باعث شد دو خواهرم بعد از مقطع راهنمایی درس را رها کنند اما من و برادرم دست‌بردار نبودیم. وقتی برای کنکور آماده می‌شدم روزی برای تعمیر ویلچرم به اصفهان آمدم و با شخصی آشنا شدم که به زندگی من سمت و سویی جدید داد. او به من گفت مرکزی وجود دارد که افراد نخبه را تحت حمایت خود می‌گیرد در لحظه اول فقط برادرم در نظرم آمد که شاید او بتواند از این شرایط استفاده کند اما بعد متوجه شدم هر دو نفر می‌توانیم به این مرکز برویم؛ اما مشکل دیگری که وجود داشت اینکه نه من و نه خانواده نمی‌توانستیم بپذیریم که دست نیاز به‌سوی کسی دراز کنیم، پس موضوع را تمام‌شده تصور کردم؛ اما شخصی که مرا با این موسسه خیریه آشنا کرده بود گفت شما می‌توانید از خدمات قرض‌الحسنه این موسسه نیز استفاده کنید. با شنیدن این صحبت‌ها خوشحال شدم و پیگیر شدم تا بدانم این مرکز چگونه می‌تواند به من کمک کند.»
خیریه ویژه نخبگان علمی
بعد از گذشت بیش از 10 سال از آن روزها مهدیه روزهای پایانی تحصیل در مقطع دکترای رشته جامعه‌شناسی را می‌گذراند و موسسه‌ای پژوهشی راه‌اندازی کرده است و برادرش سال سوم رشته مهندسی هوافضا است. هر دو در موسسه خیریه شجره طیبه اصفهان استعدادیابی شدند. این خیریه نخبه پرور بیش از 14 سال است که در یکی از محله‌های قدیمی اصفهان فعالیت خود را آغاز کرده است. محمدرضا یزدان پناه، مدیرعامل موسسه شجره طیبه در گفتگو با اصفهان امروز درباره نحوه فعالیت این مرکز مردم‌نهاد می‌گوید: این موسسه به دانش‌آموزان و دانشجویانی که ازنظر علمی مستعدند اما بضاعت مالی ندارند کمک می‌کند تا ادامه تحصیل دهند. درواقع تفاوت این مؤسسه خیریه با دیگر خیریه‌ها در این است که این موسسه ویژه نخبگان علمی است. او بابیان اینکه نخست محل آغاز به کار این موسسه واقع در شهرستان فلاورجان بوده است، ادامه می‌دهد: نخبگان علمی کم‌بضاعت به‌نوعی مظلوم‌ترین قشری به‌حساب می‌آیند که نیازمند کمک هستند اما نادیده گرفته می‌شوند؛ بنابراین تلاش کرده‌ایم توجه و تمرکز را روی کیفیت تحصیل این افراد قرار داده و از پایه هفتم تا پایان مقطع دکتری تحت حمایت قرار دهیم. یزدان پناه در ادامه با اشاره به اینکه در 17 شعبه موسسه خیریه شجره طیبه در استان اصفهان بیش از 600 نفر تحت پوشش قرار گرفته‌اند اضافه می‌کند: برای شناسایی نخبه‌های علمی تعامل با آموزش‌وپرورش، کمیته امداد و بهزیستی در دستور کار قرار داده‌شده است.
استفاده از خدمات صندوق قرض‌الحسنه برای حفظ عزت‌نفس
او معدل معیار برای شناسایی افراد نخبه در مقطع متوسطه را 19 و مقطع دانشگاهی را 17 دانست و تصریح کرد: برای سنجش نخبگان نخست آزمونی از آنها گرفته می‌شود و سپس تحت پوشش قرار گیرند. مدیرعامل موسسه خیریه شجره طیبه در ادامه تأکید کرد: در حال حاضر بیش از 2 هزار و 300 نفر خیر در این مرکز فعالیت می‌کنند که از این تعداد فرهنگیان بیشترین سهم خیرین را به خود اختصاص داده‌اند این در حالی است که بانوان فرهنگی در این حرکت خیر حضور چشمگیری نسبت به دیگران داشته‌اند. او خروجی این موسسه را ورود بیش از 60 مدد خواه به بازار کار دانست که هرکدام از آنها تبدیل به یک خیر شده‌اند. تأسیس و گسترش چنین موسسه‌های خیریه که باهدف علمی و با حفظ کرامت انسانی به فعالیت خود ادامه می‌دهند یک‌سوی ماجراست این در حالی است که عده‌ای اعتقاددارند این نوع فعالیت سطحی‌ترین نوع از حمایت به‌حساب می‌آید؛ اما باید توجه داشت فعالیت به‌صورت صندوق‌های قرض‌الحسنه تا حد زیادی می‌تواند این شائبه که افراد را وابسته به کمک‌های خیران پرورش داده می‌شوند را کاهش می‌دهد و در مقابل باعث می‌شود این افراد روزی خود تبدیل به یک خیر و حامی تبدیل شوند.‌