مقابله با تکدی گری؛ پانسمانی موقت یا درمانی همیشگی
درصدی از افراد آسیب‌دیده اجتماعی حاضر نیستند با هیچ شرایطی خود را وفق دهند
اصفهان امروز- ختن کوفگر: چند ثانیه بیشتر تا سبز شدن چراغ‌قرمز نمانده و هجوم گرمای بی‌حد خیابان که هیچ راهی به ماشین‌های کولر دار ندارد و یک راست می خورد به‌صورت مردی که به‌سختی و لنگان‌لنگان از میان ماشین‌ها عبور می‌کند و گاهی دستش را به سمت شیشه نیمه‌باز ماشینی دراز می‌کند. زن اسکناس ۵ هزارتومانی را به سمت او می‌آورد و مرد به‌سرعتش اضافه می‌کند اما انگار کمتر می‌لنگد، نزدیک که می‌شود زن پول را به او می‌دهد و می‌پرسد مشکل پای شما چیست؟ که ناگهان نگاه مرد به چهارراه می‌افتد و سپس با سرعتی باورنکردنی به سمت دیگر خیابان می‌دود و درست آن‌طرف چهارراه زنی که چادر را بر صورتش انداخته و کنار خیابان نشسته و از عابران درخواست پول می‌کند بلند شده و با سرعت به خیابان کناری فرار می‌کند، چند کودک با دسته‌های گل و یک مرد با بساط اسفند و دودش پشت خاوری که پارک شده پناه می‌گیرند، در یک‌لحظه نگاه زن به ماشین رفع تخلفات شهری می‌افتد که حالا در کنار چهارراه پارک کرده و یکی دو مأمور شهرداری از آن به‌سرعت پیاده می‌شوند. چراغ سبز شده صدای بوق ماشین‌ها بلند می‌شود و زن با نگاهی بر کودکان پشت خاور از خیابان می‌گذرد.
صدقه
عصر است و خیابان پر از بیمارانی که از میان ساختمان‌های مختلف پزشکی و داروخانه‌ها در حال رفت‌وآمدند. مردی به حالت فلج بر زمین نشسته و با کمک دست‌ها بدنش را حرکت می‌دهد، برخی عابران پیاده پولی بر لبه‌های مقوای مستطیل شکلی که زیراندازش به‌حساب می‌آیند می‌اندازند، دختر جوان از خانم میان‌سال همراهش می‌پرسد چرا به او کمک می‌کنیم از کجا معلوم که واقعا بی‌پول باشد و زن می‌گوید «اولا اگر پول داشت چرا باید به این وضع کف پیاده‌رو باشد و تازه چگونه می‌توانم کمکش نکنم؟! خدا را خوش نمی‌آید. اصلا می‌گذارم به‌حساب صدقه برای خودت.»تردید
کمی آن‌طرف تر مردی با بچه‌ای بر بغل به دیوار داروخانه تکیه داده و با نزدیک شدن زن مسنی به سمت او رفته و می‌گوید «این نسخه دخترم است. حالش خوب نیست و من هم هیچ پولی ندارم خواهش می‌کنم کمکم کنید حداقل داروهایش را بخرم». زن نگاهی به مرد می‌اندازد و سری تکان می‌دهد و می‌رود و مرد دوباره به دیوار شیشه‌ای داروخانه تکیه می‌دهد.کمکم آسمان رو به غروب است و زنی چادربه‌سر با چهره‌ای آفتاب‌سوخته با یک برگه کوچک در دست گاهی با عابران در حال گذر صحبت می‌کند. مرد جوان که نزدیکش می‌شود کارت را نشانش می‌دهد و می‌گوید «دخترم مبتلا به سرطان است و این هم کارت عضویتش در خیریه. نصف مخارج درمانی‌اش مانده خواهشا کمکم کنید » و مرد تا از جزئیات کمک‌های خیریه محک و مددکاری بیمارستان می‌پرسد اخم‌های زن در هم می‌رود و می‌گوید «فکر می‌کنی دروغ میگم؟! بچه من الآن در بیمارستان است باور نمی‌کنی بیا این آدرس و شماره اتاقش. من به تو بتوانم دروغ بگویم به خدا هم می‌توانم دروغ بگویم؟!» و با ناراحتی دور می‌شود.
ازدحام
حالا شب شده نقطه‌ای نزدیک به شمال شهر. چراغ سبز تازه قرمز شده و ازدحام ماشین‌ها و صدای ترانه‌های مختلف در ترافیک سرسام‌آور شب جمعه همه را کلافه کرده و نگاه‌ها به زن جوانی می‌افتد که از میان ماشین‌ها در حال گذر است. چند دسته مو از زیر شالش رهاشده و با آرایشی بر چهره و با نیم‌نگاهی به راننده‌ها طلب پول می‌کند و می‌گوید «یک سال است شوهرم مرده و یک دختر کوچک دارم، تو را خدا کمکم کنید»، پیرمردی از داخل ماشین سرش را به‌آرامی بیرون می‌آورد و چیزی به او می‌گوید، زن جوان نگاهی سریع به اطراف می‌اندازد و چند ثانیه بعد زن در ازدحام ماشین‌ها گم می‌شود.تکدی گری یا واژه عامیانه آن گدایی برای شخصی به کار می‌رود که بدون هیچ فعالیت تولیدی یا ارائه خدمات و بدون داشتن مسئولیت اجتماعی و با حضور در خیابان‌ها و اماکن عمومی انتظار دریافت پول از دیگران داشته و از دسترنج دیگران مایحتاج روزانه خود را تأمین می‌کند. عملی که بر طبق مواد ۷۱۲ و ۷۱۳ قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می‌شود و به‌وضوح اعلام می‌کند: هر شخصى که تکدی یا کلاشی را پیشه خود قرار داده باشد و از این راه امرارمعاش کند، به حبس از یک تا سه ماه محکوم خواهد شد و چنانچه با وجود توان مالى مرتکب عمل فوق شود، علاوه بر مجازات مذکور همه اموالى که از طریق تکدی‌گری به دست آورده است، مصادره خواهد شد.
تکدی گری، معضلی که از عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند فقر مادی، فقدان اشتغال و کار، پیری، از کارافتادگی اعتیاد، معلولیت، مهاجرت، سستی بنیان خانواده و تزلزل بنیان‌های اخلاقی نشئت‌گرفته و خود سرمنشأ جرائم دیگری چون سرقت، قاچاق و فحشا می‌شود. مسئله‌ای درخور توجه تا آنجا که بر اساس مصوبه ۱۳۷۸ شورای عالی اداری کشور، به‌منظور اصلاح ساختار و ایجاد هماهنگی در فعالیت دستگاه‌های اجرایی و ارتقای کارایی و بهبود روش‌های مربوط به مبارزه با تکدی‌گری، آیین‌نامه‌ای تصویب شد و بر طبق آن محلی به‌عنوان مجتمع اردوگاهی زیر نظر فرمانداری شهرهای بزرگ جهت نگهداری موقت، شناسایی و تعیین تکلیف افراد مربوطه دایر شد و ۱۳ نهاد از جمله دادگستری، نیروی انتظامی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، اداره کار و امور اجتماعی، بهزیستی، دانشگاه علوم پزشکی، شهرداری، سازمان فنی و حرفه‌ای، اداره کل ساماندهی اتباع خارجی، زندان‌ها، خیریه‌ها، صداوسیما و استانداری موظف شدند تا نماینده تام‌الاختیار خود را برای انجام وظایف مربوطه به این مجتمع‌ها معرفی کند تا پس از هدایت متکدیان به این مراکز، امر شناسایی و تعیین تکلیف و به‌نوعی غربالگری آنان انجام شود و درنهایت برای ساماندهی کامل هر شخص هدایت‌شده با توجه به شرایط وضعیتش به یکی از ۱۳ نهاد مسئول ارجاع داده می‌شود مثلا کودکان، یا معلولان یا رها شدگان در خیابان به سازمان بهزیستی، بیماران به دانشگاه علوم پزشکی، اتباع به اداره اتباع، بزهکاران به قوه قضاییه ارجاع داده می‌شوند.
از شناخته‌شده‌ترین نهادهای فعال در این زمینه می‌توان از شهرداری و بهزیستی نام برد.
هدایت متکدیان به مجتمع اردوگاهی اصلی‌ترین وظیفه شهرداری
مدیرکل نظارت و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان به اصفهان امروز گفت: در حال حاضروظیفه اصلی شهرداری در ارتباط با بحث تکدی گری، هدایت و انتقال متکدیان از نقاط مختلف شهر به مرکز ساماندهی متکدیان و آسیب دیدگان اجتماعی واقع در حوالی میدان استقلال اصفهان است. به دلیل مطالبات مردمی و از آنجا که شهروندان تصور می‌کنند از صفر تا صد این مبحث به عهده شهرداری است و از سوی دیگر وظیفه شهرداری در حفظ زیبایی سیمای شهر اصفهان به‌عنوان یک مقصد گردشگری و همین‌طور ایجاد امنیت ذهنی و اجتماعی شهروندان، شهرداری در حیطه‌های دیگر این مبحث نیز ورود و کمک کرده است.
حسن محمدحسینی در ادامه اظهار داشت: سال‌های قبل متکدیان به مرکز فضیلت واقع در خیابان پروین منتقل می‌شدند ولی به علت وجود ضعف در سازوکار اداری، نتیجه کار قابل‌قبول نبود، به‌گونه‌ای که فرد هدایت‌شده به این مرکز ممکن بود کمتر از دو ساعت پس از انتقال رهاشده و دوباره مشغول تکدی گری در خیابان‌ها و چهارراه‌ها شود و شهر با حضور مجدد شخص متکدی و تکراری بودن چهره متکدیان در نقاط مختلف شهر مواجه می‌شد و در نهایت پس از بررسی‌های مختلف و با هماهنگی سازمان‌های مربوطه در نهایت شاهد راه‌اندازی مرکز جدید در میدان استقلال شدیم که با انجام اقدامات کامل‌تر سعی در جبران کمبودها و به‌نوعی برخورد ریشه‌ای‌تر و دقیق‌تری در ارتباط با بحث ساماندهی متکدیان هستیم؛ مثلا با استفاده از سامانه انگشت‌نگاری وزارت کشور و ثبت رسمی مشخصات متکدیان دیگر کسی نمی‌تواند هویت خود را پنهان کرده و در صورت تکرار جرم مراتب قانونی خود را طی خواهد کرد.
ادعای به صفر رساندن نداریم
مدیرکل نظارت و رفع تخلفات شهری شهرداری اصفهان در ادامه افزود: مسلما تا موفقیت کامل در طرح هدایت و ساماندهی متکدیان راه زیادی است. ولی همان‌گونه که در مصوبه شورای عالی اداری ذکرشده شهرداری یکی از سیزده نهاد مسئول در این زمینه است و برای رسیدن به هدف نهایی نیازمند همکاری کامل همه نهادهای مسئول هستیم.او بیان داشت: از ابتدای سال جاری تا پایان مردادماه، شهرداری تعداد صد و هفتاد و نه متکدی را به مرکز ساماندهی منتقل کرده است که در مقایسه با سال قبل شاهد کاهش دو تا سه برابری تعداد متکدیان بوده‌ایم. البته ما ادعای به صفر رساندن و موفقیت کامل در طرح هدایت و ساماندهی متکدیان را نداریم و حتما نواقصی وجود دارد اما رسیدن به هدف نهایی و ساماندهی متکدیان به‌طور کامل مستلزم همکاری همه نهادهای مسئول با یکدیگر است. امری که در حال حاضر به درستی انجام نمی‌شود و نهایتا بیشترین میزان همکاری با شهرداری توسط فرمانداری، استانداری و تا حدی بهزیستی اتفاق می‌افتد.
کاهش فعالیت باندهای بزهکاری و افزایش حضور متکدیان به شکل خانوادگی
مدیرکل نظارت و رفع تخلفات شهری اصفهان در خصوص باندهای بزهکاری به تشكيل شعبه ۲۷ دادياري بازپرسي با دستور دادستان اصفهان اشاره‌کرده و اظهار کرد: اين شعبه تشکیل‌شده تا پرونده افرادي كه در شهر اصفهان باندهاي سازمان‌یافته‌ای هستند و از كودكان براي تكدي‌گري سوءاستفاده و از اين راه كسب درآمد مي‌كنند، بررسي و پيگيري‌هاي قضايي لازم انجام می‌شود.
او ادامه داد: البته در حال حاضر در اصفهان با باندهای بزهکاری چندانی روبرو نیستیم و در طی تلاش‌های قبلی بسیاری از این گروه‌ها شناسایی و متلاشی شدند و در حال حاضر بیشتر افراد یا گروه‌ها شامل اعضای یک خانواده‌اند که به تکدی گری یا دست‌فروشی می‌پردازند و نهایتا کودکان پول حاصله را تحویل پدر یا مادر خود می‌دهند. محمدحسینی نهایتا ضمن تأکید دوباره بر لزوم همکاری همه نهادهای مسئول، به‌ضرورت حفظ کرامت انسانی بویژه در برخورد با متکدیان اشاره و اعلام کرد: شهروندان در صورت دیدن متکدی و احیانا برخورد ناشایست مأموران شهرداری با متکدیان می‌توانند از طریق شماره ۱۳۷ اطلاع‌رسانی نمایند.