هر آنچه باید درباره سیب‌زمینی بدانید
خواص و مضرات سیب‌زمینی؛ از سلامت قلب تا پوست صورت
سیب‌زمینی فقط یک ماده غذایی ساده نیست؛ گنجینه‌ای از ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات مفید است که در سلامت بدن، پوست، قلب و حتی کاهش وزن نقش دارد. از طبع و مصلح آن در طب سنتی گرفته تا کاربردهای تخصصی در بدنسازی و زیبایی، این مقاله پاسخی جامع به تمام سؤالات شما درباره سیب‌زمینی خواهد بود.
سیب‌زمینی (به انگلیسی: Potato) یکی از مهم‌ترین، پرمصرف‌ترین و پرکاربردترین محصولات کشاورزی در جهان و به‌ویژه در ایران است. این ماده غذایی مغذی سرشار از کربوهیدرات‌ها، ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر بوده و در حفظ سلامت قلب، بهبود عملکرد مغز، کاهش فشار خون، تسهیل هضم، تقویت استخوان‌ها، تنظیم وزن و حتی سلامت پوست و مو نقش دارد. در این مقاله به‌صورت جامع و تخصصی به بررسی خواص برجسته سیب‌زمینی، ارزش غذایی، طبع، مضرات و سؤالات متداول درباره آن می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید:
سیب زمینی چیست؟
سیب‌زمینی (نام علمی: Solanum tuberosum) گیاهی غده‌ای از خانواده بادنجانیان است که دارای برگ‌های مرکب، گل‌های سفید یا بنفش و میوه‌ای کروی و سمی است. بخش خوراکی سیب‌زمینی غده زیرزمینی آن است که سرشار از نشاسته و مواد مغذی است. منشأ این گیاه به منطقه آند در آمریکای جنوبی بازمی‌گردد.
انواع سیب‌زمینی
سیب‌زمینی در گونه‌های متعددی وجود دارد که بر اساس رنگ، اندازه، طعم و کاربرد در آشپزی تقسیم‌بندی می‌شوند:
-
سیب‌زمینی سفید: رایج‌ترین نوع برای پخت و سرخ‌کردن
-
سیب‌زمینی قرمز: پوست نازک، مناسب سالاد و بخارپز
-
سیب‌زمینی زرد و طلایی: بافت نرم، طعم ملایم
-
سیب‌زمینی بنفش: سرشار از آنتی‌اکسیدان، ظاهر خاص
-
سیب‌زمینی شیرین: طعمی شیرین، منبع عالی از ویتامین A
-
سیب‌زمینی استانبولی یا انگشتی: باریک، مناسب کبابی
-
سیب‌زمینی ریز یا بندانگشتی: برای تزئین یا سرخ‌کردنی خاص
طبع سیب‌زمینی
در طب سنتی ایران، طبع سیب‌زمینی:
-
خام: سرد و‌تر
-
آب‌پز یا بخارپز: معتدل
-
سرخ‌کرده: گرم و خشک
مصلح سیب زمینی
برای ایجاد تعادل در طبع و هضم بهتر، مصلح‌های مناسب سیب‌زمینی عبارتند از:
-
آویشن
-
دارچین
-
زنجبیل
-
زیره سبز یا سیاه
کالری سیب زمینی
میزان کالری در 100 گرم:
-
سیب‌زمینی خام: 70–77 کیلوکالری
-
آب‌پز: حدود 87 کیلوکالری
-
سرخ‌کرده: حدود 292 کیلوکالری
ارزش غذایی سیب‌زمینی (در 100 گرم خام)
-
انرژی: 77 کیلوکالری
-
کربوهیدرات: 17.47 گرم
-
پروتئین: 2.02 گرم
-
چربی: 0.09 گرم
-
فیبر: 2.2 گرم
-
قند: 0.78 گرم
-
آب: 79.34 گرم
ویتامین‌ها:
-
ویتامین C: 19.7 میلی‌گرم
-
B6: 0.3 میلی‌گرم
-
نیاسین (B3): 1.05 میلی‌گرم
-
فولات (B9): 16 میکروگرم
-
کولین (B4): 12.1 میلی‌گرم
-
ویتامین K، E، B1، B2 و B5 به‌مقدار کمتر
مواد معدنی:
-
پتاسیم: 421 میلی‌گرم
-
فسفر: 57 میلی‌گرم
-
منیزیم: 23 میلی‌گرم
-
آهن: 0.78 میلی‌گرم
-
کلسیم، سدیم، روی، مس، سلنیم، منگنز
خواص سیب‌زمینی
-
کاهش فشار خون با کمک پتاسیم
-
تقویت قلب و عروق (فاقد کلسترول، غنی از ویتامین C و B6)
-
بهبود سلامت مغز
-
تقویت ایمنی
-
کاهش التهاب و کمک به هضم غذا
-
جلوگیری از پیری زودرس پوست
-
جلوگیری از ریزش مو و سفیدی زودرس مو
خواص سیب‌زمینی آب‌پز
-
مناسب برای رژیم لاغری و چاقی (بسته به نحوه مصرف)
-
کم‌چرب، پرآب و سیرکننده
-
تنظیم قند خون و مفید برای دیابتی‌ها
-
بهبود عملکرد پوست و مرطوب‌کننده طبیعی
خواص سیب‌زمینی برای مردان
-
افزایش تعداد اسپرم‌ها به‌واسطه ویتامین B6
-
تقویت انرژی و عضله‌سازی در بدنسازی
-
محافظت از استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی
خواص سیب‌زمینی برای زنان
-
تسکین علائم سندرم پیش از قاعدگی (افزایش سروتونین)
-
بهبود پوست و کاهش لک‌های پوستی
-
تأمین آهن و رفع کم‌خونی خفیف
خواص سیب‌زمینی سرخ‌کرده
-
کالری بالا، مناسب برای افزایش وزن
-
خوش‌طعم اما پرچرب و با احتمال ایجاد آکریل‌آمید (ترکیب مضر در دمای بالا)
خواص سیب‌زمینی آب‌پز برای چاقی
-
با ترکیب در رژیم پرکالری، به چاقی سالم کمک می‌کند
-
افزایش حجم عضلات
خواص سیب‌زمینی برای بدنسازی
-
منبع انرژی عالی پیش از تمرین
-
تأمین پتاسیم برای جلوگیری از گرفتگی عضلات
-
بازیابی انرژی و کمک به رشد ماهیچه‌ها
سایر خواص سیب‌زمینی
-
کاهش کلسترول
-
پیشگیری از سرطان با آنتی‌اکسیدان‌ها
-
تسکین آفتاب‌سوختگی و التهابات پوستی
-
تقویت خواب با پتاسیم
-
حفظ سلامت کلیه‌ها (با مصرف متعادل)
مضرات سیب زمینی
-
مصرف زیاد باعث چاقی و افزایش قند خون می‌شود.
-
نوع سرخ‌کرده پرچرب و ناسالم است.
-
سیب‌زمینی سبز یا جوانه‌زده حاوی سموم سولانین و شاکونین است.
-
احتمال تداخل با داروهای دیابت و رقیق‌کننده‌های خون
-
بالا بردن قند خون در بارداری و افزایش احتمال دیابت بارداری
-
شاخص گلیسمی بالا (78)، مناسب نبودن برای همه دیابتی‌ها
-
مشکلات گوارشی
-
ایجاد آلرژی، خارش و قرمزی پوست
پرسش های متدوال
آیا سیب‌زمینی جزو غلات است؟
خیر، سیب‌زمینی از سبزیجات غده‌ای محسوب می‌شود.
آیا سیب‌زمینی پروتئین دارد؟
بله، اما مقدار آن کم و حدود 2 گرم در هر 100 گرم است.
آیا برای سنگ کلیه مضر است؟
سیب‌زمینی دارای اگزالات است. افراد دارای سنگ کلیه باید در مصرف آن احتیاط کنند.
آیا می‌توان سیب‌زمینی را با پوست مصرف کرد؟
بله، پوست آن سرشار از فیبر و مواد مغذی است. شست‌وشوی کامل ضروری است.
سخن آخر
در این مقاله تلاش شد تا همه نکات مهم در مورد سیب‌زمینی شامل خواص، مضرات، ارزش غذایی، انواع و کاربردهای آن در رژیم‌های مختلف پوشش داده شود. اگر تجربه یا نکته‌ای علمی درباره سیب‌زمینی دارید، خوشحال می‌شویم در بخش نظرات با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
