وقتی اردوغان مجذوب شکوه نصف جهان شد
اصفهان، شهری که از آن با لقب «نصف جهان» یاد میشود، همواره مقصدی محبوب برای علاقهمندان به تاریخ، هنر و معماری بوده است.

شهرزاد فلاح: اصفهان، شهری که از آن با لقب «نصف جهان» یاد میشود، همواره مقصدی محبوب برای علاقهمندان به تاریخ، هنر و معماری بوده است. این شهر نهتنها گردشگران عادی، بلکه شخصیتهای برجستهای از سراسر جهان را به خود جذب کرده است. یکی از این چهرههای شناختهشده، رجب طیب اردوغان، شهردار وقت استانبول و رئیسجمهور کنونی ترکیه بود که نزدیک به بیست و هشت سال پیش، سفری الهامبخش به اصفهان داشت؛ سفری که به گفته نزدیکانش، تأثیر عمیقی بر نگاه شهری و فرهنگی او گذاشت.
اردوغان در زمانی که سکان مدیریت شهری استانبول را در دست داشت، به همراه هیئتی تخصصی، راهی ایران شد تا از الگوهای موفق طراحی شهری و زیباسازی فضاهای عمومی بهرهبرداری کند. مقصد اصلی این سفر، شهر تاریخی اصفهان بود؛ شهری که با معماری فاخر اسلامی، بازارهای سنتی، مساجد باشکوه و فضاهای عمومی منحصربهفردش، همواره مورد تحسین جهانیان قرار داشته است.
او هنگام ورود به میدان نقشجهان، یکی از بزرگترین میادین تاریخی جهان، شگفتزده شد. این میدان که میراثی درخشان از دوران صفویه و ثبتشده در فهرست جهانی یونسکو است، با زیبایی و نظم بینظیر خود، اردوغان را مجذوب کرد. سوارشدن بر کالسکهای سنتی در دل این میدان، برای او لحظهای متفاوت و الهامبخش بود؛ آنچنانکه از مشاوران خود خواست این تجربه را برای طراحی مراسمات رسمی شهر استانبول یادداشت کنند.
بازدید اردوغان به نقاط شاخص دیگری از اصفهان نیز گسترش یافت. مسجدشاه، مسجد شیخ لطفالله، سردر قیصریه، و بازارهای سنتی، هر یک جلوههایی از ذوق، هنر و اصالت ایرانی بودند که تحسین او را برانگیختند. حتی سنگفرشهای میدان نقشجهان، برای او الهامبخش شدند تا در طراحی خیابانهای استانبول بازنگری کند.
اردوغان از بازار قیصریه، راسته مسگرها و کارگاههای قلمزنی، میناکاری و خاتمکاری نیز دیدن کرد و بادقت به ظرفیت این صنایعدستی در جذب گردشگر و توسعه فرهنگی -اقتصادی پرداخت. او باورداشت که احیای چنین هنرهایی میتواند نهتنها اصالت، بلکه اقتصاد را نیز به شهرها بازگرداند.
در ادامه سفر، بازدید از عمارت چهلستون، خیابان چهارباغ عباسی و زایندهرود - که در آن زمان آبی زلال و جاری داشت -، رنگوبوی تازهای به این تجربه افزود. بازدید از پل تاریخی خواجو، با فضایی شاعرانه و آرام، نقطهٔ دیگری بود که در ذهن اردوغان بهعنوان سمبلی از تلاقی تاریخ و زیبایی ثبت شد.
او شب را در یکی از اتاقهای سنتی هتل عباسی گذراند؛ هتلی با معماری اصیل ایرانی که خود بازتابی از شکوه گذشته و هنر معماری ایرانی بود.
اما تأثیرات این سفر بهمحض بازگشت به پایان نرسید. تنها یک روز پس از بازگشت، اردوغان اقدام به اجراییکردن ایدههایی کرد که در اصفهان جرقه زده بودند. طراحی کالسکههایی ویژه برای مراسمات رسمی، اجرای پروژههای سنگفرش خیابانها، نوسازی مبلمان شهری، ساماندهی بازارهای سنتی و تقویت صنایعدستی استانبول، همگی از جمله اقدامات الهامگرفته از این سفر بودند.
هرچند سفر اردوغان به اصفهان تنها یکی از مجموعه بازدیدهای او از شهرهای تاریخی جهان چون لندن و شهرهای اروپایی بود، اما بدون تردید، تأثیری که اصفهان با معماری باشکوه و روح هنریاش بر ذهن و ذوق او گذاشت، جایگاهی یگانه و ماندگار داشت.