از ما مطالبه از شما همت

روز گذشته مرکز جامع توانمندسازی آقایان استان اصفهان افتتاح شد. مرکزی که برای رفع مشکل کارتن‌خوابی در اصفهان از چند سال پیش، در شهر اصفهان کلید خورد و حالا با افتتاح آن قرار است به ساماندهی کارتن‌خواب‌ها و معتادان متجاهر در شهر اصفهان کمک کند.معضل کارتن‌خوابی و تصاویر آن در کلانشهری چون اصفهان سال‌هاست مردم اصفهان را می‌رنجاند و از تصاویر سیاه‌وسفیدی است که هر شهروندی آرزو دارد زمانی که از خانه بیرون می‌زند دیگر آن را نبیند یا با آن مواجه نشود؛ اما هر سال نه‌تنها شاهد کاهش آن نیستیم که با گسترش فقر در شهرها بر آن افزوده می‌شود. در این سال‌ها رسانه‌ها و مطالبه گران در شهر اصفهان همواره به شکل‌های مختلف به این معضل پرداخته‌اند تا مبادا این مسئله از نظر دور بماند یا به یک امر بدیهی در زندگی شهرنشینی تبدیل نشود.حاشیه‌نشینی و کارتن‌خوابی این فرزندان ناخلف زندگی شهرنشینی؛ چالشی است که در دهه 1320 در شهرهای بزرگ ایران متولد شد و تا به امروز دامن این شهرها را گرفته است. چالشی که حالا با عمیق شدن فاصله طبقاتی در شهرها و بروز مشکلاتی همچون اعتیاد، فقر، بیکاری تا کارتن‌خوابی در همین کلان‌شهرها گسترده‌تر نیز شده است.

تا جایی که در چند روز گذشته تصاویری از کودکان کم سن و سال حاشیه اصفهان در حال استعمال مواد مخدر در شبکه‌های اجتماعی به تصویر کشیده شد.

اما نگفتن یا ننوشتن از این تصاویر که خود به خود سیاه هستند و چهره شهری همچون اصفهان با سابقه تاریخی، فرهنگی و مذهبی را تیره‌وتار می‌کند درست نیست.

شهردار اصفهان دیروز از مطالبه گران خواست تا با نشان دادن این تصاویر و یا بازگویی آن‌ها سیاه نمایی نکنند و از مدیران و مسئولان شهر هم خواست وعده‌هایی را بدهند که قابل انجام باشد و انتظار مردم را بالا نبرد. او با اشاره به اینکه در خیابان‌های اصلی بسیاری از شهرهای بزرگ جهان نیز کارتن‌خواب وجود دارد به مطالبه گران گفت: گاهی اوقات برای بیدار کردن مدیران موضوعی مطرح می‌شود که انعکاس جهانی می‌یابد و آن‌سوی دنیا به مرثیه سوزناک تبدیل می‌شود به‌طوری‌که تصور می‌شود در ایران همه به سختی و از گرسنگی در حال نابود شدن هستند.

در اینجا باید گفت هیچ یک از مردم و شهروندان انتظار برطرف شدن یک شبه یا دوهفته‌ای یا حتی در یک دوره زمانی 4 ساله برای برطرف شدن مشکلی چون کارتن‌خوابی در اصفهان را ندارند اما بازگو نکردن آن هم مشکل را حل که نمی‌کند هیچ، گاهی موجب فراموش شدن آن می‌شود. پیگیری و بازگویی مسائل باعث می‌شود آن مشکل یا برطرف شود یا به حداقل برسد و جلوی گسترش آن گرفته شود.

اما اینکه مسئولان و مدیران استانی و شهری چه باید بکنند و چه وعده‌ای بدهند که عملی باشد و وعده‌های توخالی ندهند باز رسانه‌ها با مطالبه‌هایشان می‌توانند جلوی وعده وعیدها را بگیرند تا در هر دوره و هر سال چند مسئول با شعار بر سر کار نیایند و قول حل مشکلات را ندهند و در آخر نه وعده عمل شده باشد و نه مشکلی حل.

در همه شهرهای بزرگ دنیا کم و بیش این مشکل وجود دارد و شاید خیلی از جوامع شهری با این مسئله مشکلی نداشته باشند و با آن کنار آمده باشند یا به آن اهمیتی ندهند اما در کلانشهری همچون اصفهان و حتی در شهرهای بزرگ کشوری چون ایران نمی‌توان از کنار این مسائل به سادگی گذشت.

برای مثال شاید بتوان شهر تبریز را مثال زد. شهری که سال‌هاست بر سردر ورودی شهر تابلویی با عنوان « به شهر بدون گدای تبریز خوش‌آمدید» نصب شده است. کلانشهری در ایران که برای زدودن کارتن‌خوابی و متکدیان از چهره شهر سال‌هاست تلاش می‌کند و مدعی است توانسته با وجود فقر و معضلات اجتماعی دیگر در میان جامعه شهری‌اش هیچ کارتن‌خواب یا متکدی در شهر نداشته باشد.

اما چه طور تبریز به این جایگاه رسیده است؟! وقتی خوب نگاه کنید می‌بینید رمز این موفقیت در این کلانشهر سه چیز است.

اول ساختار فرهنگی و مبانی مذهبی و اعتقاداتی مردم تبریز است که همواره نسبت به پدیده مذموم تکدی گری با نگاه منفی نگریسته‌اند و آن را نمی‌پذیرند.

مورد دوم، نقش قابل‌توجه مؤسسات خیریه است.و سومین عامل، وجود هماهنگی و همکاری سازنده بین بخشی و همچنین ایجاد تعامل ارزشمند بین دستگاه‌های متولی در سطح استان، به‌ویژه در بحث مبارزه با آسیب‌های اجتماعی است که دستگاه‌های مسئول این شرایط مساعد را فراهم کرده‌اند تا امروز شاهد مدیریت به هنگام آسیب‌های اجتماعی در این استان و بخصوص کلانشهر تبریز باشیم.

در بین این سه عامل استان اصفهان و کلانشهر اصفهان نیز دو عامل اول را دارد؛ یعنی هم شهروندان اصفهانی با پیشینه فرهنگی و مذهبی خویش تکدی گری و کارتن‌خوابی را امری مذموم می‌دانند هم خیریه‌های با سابقه و خیرین زیادی در اصفهان وجود دارند که برای رفع این مشکل پیشگام هستند.

اما ضعف اصفهان در مورد سوم است؛ یعنی هماهنگی بین مسئولان و نهادهای مختلف در استان و شهر اصفهان. سال‌هاست در این استان هر نهادی ساز خودش را می‌زند و برای رفع مشکلات شهر به‌جای دست در دست هم قرار دادن توپ مصائب را به زمین دیگری می‌اندازند و از زیر بار مشکلات شانه خالی می‌کنند تا جایی که امروز توده‌ای از مشکلات در شهر ایجاد شده است و هزینه و زمان زیادی باید صرف شود تا این مشکلات حل شود. در مسئله کارتن‌خوابی، کودکان کار، حاشیه‌نشینی و معتادان متجاهر هم چندین دستگاه متولی هستند اما هر بار کمیت یکی لنگ می‌زند و کارها بر زمین می‌ماند. امروز که چند سازمان و نهاد دست یاری به هم داده‌اند و این مرکز توانمندسازی را افتتاح کرده‌اند شاید مسیری را باز کند تا در آینده با همدلی‌های بیشتر شاهد زدودن همین تصاویر سیاه از شهر و زدن رنگ زندگی به شهر باشیم.