هنگام آلودگی هوا ماست بخورید

مصرف شیر و مشتقات آن علاوه بر تاثیرات مثبتی که در تقویت استخوان های بدن دارد، در روزهایی که هوای شهر آلوده است نیز برای از بین‌بردن ذرات معلق در هوا بسیار مفیداست و در جامعه ما کمتر به این موضوع پرداخت شده است.

به گزارش ایمنا، محمود باباییان، متخصص طب سنتی در ارتباط با بایدها و نبایدهای مصرف لبنیات از دیدگاه طب سنتی، در برنامه «یک خانه یک زندگی» رادیو اصفهان به سؤالاتی پاسخ داده که متن صحبت های وی در ذیل می آید:

در هرم تغذیه، شیر و لبنیات در جایگاه سوم قرار دارد، آیا از نظر شما به عنوان متخصص طب سنتی بین محصولات مختلف لبنی اولویت‌هایی وجود دارد؟

بله، محصولاتی که از شیر به دست می‌آید بر اساس خصوصیات سردی، گرمی، خشکی و مزاج انسان‌ها، اثرات متفاوتی بر روی بدن دارد. افراد باید از شیر، ماست و دوغ استفاده مداوم داشته باشند و سایر محصولات همچون خامه، کره، کشک و قارا در رده‌های بعدی مصرف قرار دهند. با توجه به اینکه شیر، دوغ و ماست کمتر دستگاه گوارش انسان را اذیت می‌کند، باید در صدر استفاده محصولات لبنی قرار ‌گیرند.

ماست که طبعی سرد و تر دارد به صورت سنتی و پاستوریزه در منازل استفاده می‌شود، آیا شیوع عمل‌آوری یا نوع شیری که استفاده می‌شود، در میزان مفیدبودن آن تأثیرگذار است؟

ماست ماده غذایی لبنی است که بهتر است از شیر تازه گاو تهیه شود؛ این روش تهیه ماست که ابتدا شیر را حرارت داده و سپس حرارت را کم کرده و در نهایت مایه‌ ماست را اضافه می‌کنند تا شیر به اصطلاح ببندد و ماست تهیه شود، شیوه صحیحی است و ماست تهیه شده حاوی مواد ویتامینی و پروتئینی فراوانی است.

شیرها در رده‌های مختلفی قرار دارند، اما از شیر شتر به دلایل خاص نمی‌توان ماست تهیه کرد، شیرگاومیش نیز به دلیل چرب بودن، ماست حاصل از آن چرب‌تر است و شیر بز رطوبت بیشتری دارد؛ بهترین نوع شیر که در سبد غذایی مردم قرار دارد، شیر گاو است.

برخی افراد برای کاهش طبع سردی ماست به آن فلفل می‌زنند، طب ایرانی این راهکار را تأیید می‌کند؟

ماست خواص مختلفی از جمله افزایش رطوبت را به همراه دارد و به کاهش تشنگی کمک می‌کند، حتی هنگام آلودگی هوا خوردن ماست در تصفیه هوای ریه انسان تاثیر زیادی دارد و به از بین بردن ذرات معلق در هوا کمک می کند؛ با توجه به اینکه ماست اثرات سرد و تری همراه دارد، بهتر است با چیزهایی که طبع گرم دارند همچون نعناع، پونه، آویشن، مصرف شود؛ البته نعناع، پونه و آویشن خواص درمانی هم دارد.

در فصل زمستان مصرف موادی که مزاج سرد دارند باید کاهش پیدا کند و تا حد امکان ماست در روز استفاده شود چرا که مصرف غذاهای سرد در شب مضرات زیادی به همراه دارد؛ ماست به عنوان میان وعده و با مواد گرم مزاجی همچون نعناع و پونه باید استفاده شود.

گفته می‌شود ماست باعث چاقی افراد می‌شود، شما تأیید می‌کنید؟

بله؛ ماست ماده غذایی سیرکننده است و اگر در طولانی مدت مصرف لبنیات ومواد دیگری مثل سبزیجات در رژیم غذایی قرار گیرد، وزن انسان اضافه می‌شود، بنابراین مصرف این مواد باید محتاطانه و در زمستان کمتر استفاده شود. نکته قابل توجه دیگر این است که ماست را نباید همراه با غذا مصرف کرد.

به طور معمول در سفره ناهار وشام ماست قرار می‌گیرد، اما گفته می‌شود مصرف ماست و گوشت نباید همزمان باشد، نظر طب سنتی چیست؟

بهتر است ماست همیشه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از خوردن غذا، مصرف شود. وقتی دو غذا از نظر هضم با هم اختلاف دارند، در سرعت هضم نیز با مشکلاتی مواجه خواهند شد، از این رو نباید با هم مصرف شوند، ماست به دلیل داشتن مزاج سرد در معده دیرتر هضم می‌شود. هنگامی که ماست با مواد گوشتی مخلوط می‌شود، باعث جذب نشدن مناسب پروتئین‌های گوشت می‌شود، در واقع خوردن ماست همراه با غذا مانع از جذب آهن مواد غذایی در بدن می‌شود. با توجه به اینکه بافت معده مزاجی سرد دارد، خوردن آب، دوغ، ماست سرد همراه با غذا باعث سوءهاضمه می‌شود.

مصرف ماست و اسفناج از عادات قدیمی ایرانی‌ها است، آیا مصرف آن مفید است؟

مطالعات نشان می‌دهد جذب مواد آهنی با توجه به اینکه در اسفناج آهن گیاهی زیادی وجود دارد، با کُندی انجام می‌شود اما مواد گوشتی این حالت را ندارد، ماست، جذب آهن را کاهش می‌دهد. بهتر است ماست و اسفناج با هم مصرف نشود زیرا دو غذای سرد مزاجی است که برای هضم شدن باید آویشن زیادی استفاده شود تا معده بپذیرد.

آیا اینکه از قدیم می‌گفتند خوردن ماست و ماهی باعث ایجاد سفیدک روی پوست می شود، صحیح است؟

به صورتی که در ذهن افراد است خیر، اما به دلیل اینکه معده مزاج سردی دارد با خوردن غذاهای سردی مثل ماهی و ماست سوءهاضمه ایجاد می شود، سوء هاضمه باعث اختلالات سوء‌جذب مواد غذایی و تاثیر منفی بر کارکرد کبد می‌گذارد و باعث می شود که در بلندمدت دچار بیماری‌های پوستی و کبدی ‌شویم.

یکی از علل شایع اختلالات کبدی که امروزه مشاهده می‌شود، تداخل‌های غذایی است، نکته مهمی که این روزها به دست فراموشی سپرده شده در حالی که قدیمی‌ها بسیار توجه می‌کردند که چه غذایی را به همراه چه چیزهایی مصرف کنند تا سلامتی آنها به خطر نیفتد. در حال حاضر داده‌های زیادی به مردم تزریق می‌شود که تبدیل به اطلاعات طبقه بندی شده، نمی‌شود؛ این اطلاعات طبقه‌بندی شده دانش و رفتار نمی شود، در صورتی که قدیم‌ترها برخی داده‌هایی از افراد موثق ارایه می‌شد که این اطلاعات را دریافت و به آنها پایبند بودند و نتایج خوبی می‌دیدند. ما باید داده ها را به گونه‌ای به مردم ارایه کنیم که در رفتار غذایی خود تغییر دهند، هر روز می‌بینیم که مصرف فست‌فودها، روغن‌ها و نمک‌ها افزایش پیدا می‌کند، چون داده‌هایی که به مردم ارایه می‌شود طبقه بندی نشده و مردم تنها شنونده شده‌اند و از کنار مسایل مهم گذر می‌کنند.

آیا افرادی هستند که به آنها توصیه شود ماست نخورند؟

خیر، اما افرادی هستند که به آنها توصیه می‌شود ماست کمتر مصرف کنند، آنهایی که دردهای مفصلی و بیماری‌های عصبی دارند، باید تا درمان کامل از ماست بسیار کم مصرف کنند.

مصرف پنیر برای صبحانه مفید است؟

بله، پنیر خواص زیادی دارد؛ مُلین شکم است و اگر تازه باشد، کمک کننده عملکرد دستگاه‌های کلیه و روده است، پنیر در برنامه‌غذایی افراد به مقدار مناسب باید گنجانده شود. افرادی که لاغر هستند اگر پنیر تازه را با عسل یا گردو مصرف کنند چاق می‌شوند، مواد لبنی جزو غذاهای دارویی است زیرا هم خاصیت غذایی دارد و هم دارویی، بنابراین باید برای تاثیرگذاری بیشتر آنها از افزودنی‌های همراه آن مثل نعناع استفاده شود.

دوغ را چگونه باید مصرف کرد؟

با توجه به اینکه طبع دوغ سرد است، باید با مواد گرم مزاجی همچون پونه، کرفس، نعناع یا آویشن مصرف شود.

آیا در بین تمام مواد لبنی کشک، کلسیم بیشتری دارد؟

۳۰ گرم کشک تازه بدون نمک برابر یک لیوان شیرحاوی کلسیم است، طب سنتی معتقد است هر چه کشک ترش‌تر باشد، طبعی خشک‌تر و حالت قابض خواهد داشت، کشک برای اسهال‌های مزمن و تسکین تشنگی مؤثر است، به رفع گرسنگی و هضم غذاهایی مثل آش کمک می‌کند. اگر کشک، بهداشتی تهیه نشود خطرات زیادی از جمله تب مالت را به همراه دارد.

برخی از افراد به محض مصرف لبنیات دچار بیماری‌های گوارشی می‌شوند، چه باید کرد؟

افرادی که گوارش آنها مصرف هیچ نوع لبنیاتی را تحمل نمی‌کند، بهتر است به پزشکان طب سنتی مراجعه کنند، اگر سردی در دستگاه گوارش دارند با مواد دارویی و دستورات خاص مشکل آنها برطرف شود.

اگر فردی نمی‌تواند به هیچ عنوان هیچ گونه مواد لبنیاتی را استفاده کند، باید از جایگزین‌ها مانند سرشیر، کره یا مغزیجات با دستورات خاص استفاده کند تا فرایند هضم در معده بهتر انجام شود.