آمورش کاشت گیاه “تمر هندی” و پرورش آن

برای کاشت و پرورش گیاه "تمر هندی" و تمامی ترفندهای مربوط به کاشت گیاه می توانید به ادامه این مطلب مراجعه نمایید.
گیاه تمر هندی
تمر هندی (به عربی:تمر هندی، به معنای خرمای هندی) (نام علمی:Tamarindus indica) درختی گرمسیری از تیرهٔ پروانه داران و زیرخانوادهٔ ارغوانیان است.خاستگاه این گیاه مناطق استوایی قارهٔ آفریقا است. میوهٔ این درخت به شکل لوبیایی درشت و قهوه ای و ترش مزه و سرشار از قند است.تمر هندی در میان ساکنین ماداگاسکار درختی مقدس و پادشاه درختان تلقی می شود.
درخت تمر هندی بین 10 تا 20 متر طول دارد. رشد این گیاه کُند، ولی عمر آن بسیار طولانی است. تمر هندی در خاک های رسی، ماسه ای، ابلیزی و اسیدی به خوبی رشد می کند. این درخت مخصوص مناطق حاره بوده و به سرما حساس است، اما مقاومت بالایی دربرابر خشکی و باد دارد. تمر هندی در اواخر ماه اردیبهشت گل هایی دارای 5 گل برگ و زردرنگ با خطوط نارنجی یا قرمز می دهد. در ماه مهر این درخت میوه هایی به شکل لوبیا می دهد.
تمرهندی متعلق به خانواده باقلاییان (Fabacaea) است و بومی شرق آفریقا می باشد و در هند نیز کاشته می شده است. برخی از مردم می گویند درخت تمر هندی بومی هند می باشد. امروزه این گیاه در تمامی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا پرورش داده می شود. ارتفاع متوسط این درخت 10 تا 15 متر است ولی می تواند به ارتفاع 25 متر نیز رشد کند. درخت تنه کاملا ضخیمی دارد و گاهی اوقات دارای چند تنه می باشد. برگ های درخت پرمانند بوده و به رنگ سبز تیره است. طول برگ ها 5 تا 12 سانتی متر می باشد و شامل 40 برگچه است. درخت تمرهندی همیشه سبز است ولی اگر شرایط محیطی بد باشد برگ های درخت می ریزند. گل های تمرهندی به صورت خوشه ای در گل آذین هستند. قطر هر یک از گل ها 5 میلی متر و اندازه گل آذین 15 سانتی متر است. میوه تمرهندی به صورت یک غلاف است که به طول 15 سانتی متر می باشد. پالپ تمرهندی خوراکی است که به طور عمده از آب و کربوهیدرات ها تشکیل شده و طعم ترشی دارد. در هند از این پالپ آب میوه درست می شود. تمرهندی در برخی موارد به عنوان سس در غذاها مورد استفاده قرار می گیرد.
در مالزی اعتقاد دارند که تمرهندی موجب افزایش هوش و دانایی می شود، به همین دلیل زمانی که یک کودک تازه متولد می شود مقداری تمرهندی با شیر نارگیل در دهان کودک می گذارند. درخت تمرهندی برای رشد به آفتاب کامل و خاک حاصلخیز با زهکشی خوب نیاز دارد. این گیاه در تمامی خاک هایی که زهکشی خوبی دارند رشد می کند. درختان بالغ در طول زمستان قادر به تحمل دمای 3- درجه سانتی گراد هستند.
خصوصیات ظاهری :
درخت تمبر هندی بین 10 تا 20 متر طول دارد. رشد این گیاه کُند، ولی عمر آن بسیار طولانی است.. برگ های این درخت همیشه سبز و به رنگ سبز روشن هستند. برگ ها مرکب بوده به صورت فراهم قرار گرفته اند.
تمبر هندی در اواخر ماه اردیبهشت گل هایی دارای 5 گل برگ و زردرنگ با خطوط نارنجی یا قرمز می دهد.
در ماه مهر این درخت میوه هایی به شکل لوبیا درشت و قهوه ای و ترش مزه و سرشار از قند است .
هر میوه دارای بین 1 تا 12هسته است که توسط گوشتی ترش مزه، خمیرمانند و رشته و فیبردار احاطه شده است.
میوه ها پوستی قهوه ای رنگ و سخت دارند و می توانند تا 15 سانتی متر طول داشته باشند.
تمبر هندی های شبه جزیره هند میوه هایی بزرگ تر با 6 تا 12 هسته می دهند، در حالی که تمر هندی های آفریقایی و مناطق آمریکای جنوبی بین 1 تا 6 هسته دارند. این هسته ها قهوه ای رنگ، پهن و صاف هستند.
نحوه کاشتن تمبر هندی از بذر:
برای شکستن خواب دانه ها باید ابتدا آنها را تمیز کنید.بذر آلوچه هندی باید کاملا تمیز مثل لوبیا شده باشد.سپس آنها را داخل آب گرم بریزید.آب جوش نه!!آب گرم کمی داغ.سپس بگذارید تا به دمای اتاق برسد.سپس باز دوباره چندبار اینکار را انجام دهید.زمانی که لایه روی بذر کنده شد کافی است.
حتی با کمک انگشتان دست هم میتوان پوست رویی بذر را جدا کرد.
سپس ظرفی که ته آن سوراخ داشته باشد برای خروجی آب اضافه انتخاب کنید.داخل آن دوسوم کوکوپیت(پیت نارگیل) و یک سوم پیت ماسه بریزید.بعد مخلوط کنید.سپس دانه ها را به فاصله چند سانتی متر ازهم بکارید.خیلی زیر خاک نکنید.به اندازه دوبرابر اندازه دانه.
کاشت درخت تمرهندی:
قبل از کاشت، بذر تمرهندی را به مدت یک شب در آب گرم قرار دهید سپس آن را به عمق 12 میلی متر در یک خاک استارتر با کیفیت بکارید. دمای مناسب برای جوانه زنی بذر تمرهندی 23 درجه سانتی گراد است. تا زمان جوانه زنی خاک را مرطوب نگه دارید، بعد از جوانه زنی هفته ای یک بار آب برای گیاه کافی است. جوانه زنی 2 تا 8 هفته طول می کشد. درخت جوان باید از سرما حفظ شود و در زمستان نباید خارج از خانه نگه داری شود. برای درختان جوان هر سه ماه یک بار در طول فصل رشد از یک کود NPK 6-6-3 استفاده نمایید. درختان بالغ به کود نیاز ندارند ولی گاهی اوقات می توان از یک کود NPK 8-3-9 برای آن ها استفاده نمود.
تکثیر:
از بذر این گیاهان می توان برای تکثیر استفاده کرد. بذرها را زمانی باید برداشت کرد که میوه ها رسیده باشند . میوه ها زمانی رسیده هستند و می توانند برداشت شوند که اگر با کنار ناخن اگر روی میوه ها را خراش دهیم قسمت زیرین نیز قهوه ای رنگ باشد. برخی از پرورش دهندگان مطرح می کنند که نیاز به تیمار برای کاشت بذر نیست . همچنین بذرها برای چند ماه می توانند خاصیت جوانه زنی خود را حفظ کنند اما بیش از یک سال توانایی جوانه زنی انان بسیار کم می شود. گیاه حاصل از رشد بذر می تواند شبیه گیاه مادری باشد یا نباشد .به هر حال بذر را می بایست از میوه هایی رسیده و بالغ بیرون آورد و اطراف آنرا به خوبی تمیز کرد . خیساندن به مدت 24 ساعت به جوانه زنی بذرها کمک می کند. همچنین پرورش دهندگانی که تجربه دارند سطح سخت بیرونی بذر را کمی می خراشند و زخمی می کنند تا نازکتر شود اما توجه کنید که این کار مهارت می خواهد تا به قسمتهای درونی بذر اسیب وارد نیاد. برای کاشت می توان از مخلوط خاک برگ +شن استفاده کرد و بذرها را در عمق حدود 2-1 سانتیمتری کاشت کرد. گیاه جوان در سال اول حدود 60 سانتیمتر رشد می کند و در سال دوم به حدود 120 سانیتمتر می رسد.روش دیگر تکثیر این گیاه پیوند زنی است که پایه را با استفاده از کاشت بذر بدست می آورند و زمانی که گیاه جوان که قرار است به عنوان پایه استفاده شود به قطر 8 میلیمتر تا یک سانتیمتر رسید با استفاده از روش پیوند، پیوندکهایی را که از درختانی با کیفیت خوب میوه دهی و خصوصیات رشد تهیه کرده اند بر روی پایه پیوند می زنند.پیوندکها نیز به شکل شاخه هایی به طول 15-8 سانیتمتر هستند که جوانه در طول خود دارند. پیوند اسکنه ای یکی از روشهای متداول پیوند زدن این گیاه است.
از قلمه این گیاهان نیز می توان استفاده کرد و معمولا از قلمه چوب نرم (قمله سبز ) این گیاه استفاده می شود که به طول حدود 15 سانیمتر از انتهای یک شاخه سالم از درخت مادری تهیه می شود قلمه چوب نیمه سخت نیز به طول 20 سانتیمتر که حداقل سه گره (محل اتصال برگ به ساقه) را دارد نیز قابل استفاده است در هر دو نوع قلمه ابتدا برگهای موجود در پایین قلمه جدا می شوند و سپس در مخلوط خاک برگ +شن کاشته می شوند .توجه کنید که در مورد قلمه های این گیاه کاربرد هورمونهای ریشه زایی و مکانی با رطوبت هوای بالا (کاربرد دستگاه های تولید کننده رطوبت) لازم است در غیر اینصورت ریشه زایی ضعیفی خواهند داشت. دمای مناسب ریشه زایی 22-20 درجه سانتگراد است و ریشه زایی در صورت مناسب بودن تمامی شرایط 6-4 هفته طول میکشد.
هرس:
گاهی لازم است برای جلوگیری از ازدحام بیش از اندازه ساقه ها و شاخسار ، نسبت به قطع و حذف برخی از آنان اقدام کرد. باید توجه کرد که در هر مرتبه هرس در طی سال نمی بایست بیش از 30 درصد از حجم کل شاخسار این گیاه جدا کرد.
شرایط تمر هندی
آب:
درختان بالغ و استقرار یافته می توانند خشکی خاک را تا حد قابل قبولی تحمل کنند درحخالیکه درختان جوان را بهتر است زمانی که سطح خاک تا عمق حدود 10 سانتیمتر خشک شد آبیاری کرد تا به رشد و توسعه سیستم ریشه ای گیاه کمک شود . از نظر رطوبت هوا باید به یاد داشت که اگرچه این درخت به مناطق گرمسیری تعلق دارد اما برای توسعه میوه ها نیاز به هوایی با رطوبت پایین دارد یعنی اگر در زمان رسیدن میوه ها هوای منطقه رطوبت بالایی داشته باشد کیفیت میوه ها کاهش می یابد البته این مسئله مانع از میوه دهی نیست.
دما:
این درخت در مناطق گرمسیری میروید و دمای پایین تر از 2- سانتیگراد درخت را از بین می برد. بنابراین اگر در منطقه ای زندگی می کنید که اصولا سرد است و زمستانهایی با دمای زیر صفر دارد کاشت این درخت را می بایست فراموش کرد.
نور:
درخت تمر هندی باید در جایی کاشته شود که حداقل 8-6 ساعت نور مستقیم آفتاب داشته باشد . کمبود نور از دلایل ریزش میوه های جوان و گلها و یا عدم گلدهی این درختان است.
خاک:
تمر هندی را حتما باید در فضای باز و خاک کشت کرد . نگهداری از آن در گلدان اگرچه برای چند سال اول ممکن است اما چنین گیاهی در نهایت رشد خوبی نخواهد داشت و به گلدهی و میوه دهی نمی رسد زیرا به طور کل سیستم ریشه ای بزرگ و گسترده ای دارد و چنین سیستم ریشه ای نیاز به فضای کافی جهت رشد و توسعه دارد که در فضای محدود گلدان برایش میسر نیست. فاصله مناسب درختان از هم نیز بسته به اندازه درختان و حاصلخیز بودن خاک بین 10 متر تا 20 متر است.
برای تغذیه این درختان می توان اوایل فصل رشد یعنی بهار لایه ای از کود پوسیده حیوانی به ضخامت حدود 15-12 سانتیمتر در اطراف تنه درخت پخش کرد . البته بهتر است که فاصله حدود 30 را با تنه اصلی رعایت کرد زیرا وجود مواد ارگانیک در این قسمت می تواند موجب ماندگاری رطوبت و کمک به پوسیدگی طوقه گیاه شود. درختان تمر هندی بدون استفاده از کودهای شیمیایی نیز میوه می دهند البته استفاده از کود مناسب می تواند این درختان را سرحال تر نگه دارد . به عنوان مثال برخی از پرورش دهندگان برای درختان جوانی که به تازگی به محصول دهی رسیده اند میزان 500 گرم از کود 14-14-14 را دو بار در سال توصیه کرده اند . یک درخت بالغ ممکن است به 3 کیلوگرم از این کود در طی سال نیاز داشته باشد.
مصارف خوراکی
میوهٔ کال تمر هندی دارای گوشتی سبز و بسیار ترش است که اغلب به عنوان چاشنی و برای ترش کردن غذا استفاده می شود. تمر هندی رسیدهٔ که شیرین تر می باشد در بسیاری از مناطق به عنوان میوه مصرف می شود. تمر هندی هم چنین برای تهیهٔ دسر، مربا، شربت،بستنی، آب میوه و نوشیدنی مورد استفاده قرار می گیرد. برای تهیهٔ بسیاری از سس ها نیز از تمر هندی استفاده می شود. در هند، نه تنها میوه، بلکه گل و برگ های تمر هندی برای پخت غذا مورد استفاده قرار می گیرند.
آب نبات تمر هندی. در مکزیک، از تمر هندی برای تهیهٔ خوراکی های متنوعی به صورت نمک زده، خشک شده، فلفل زده، آب نبات و غیره استفاده می شود. مصریان نیز از این میوه برای تهیهٔ نوشیدنی خنک و ترشی استفاده می کنند که در تابستان بسیار مصرف می شود.
مواد معدنی و ویتامین
تمرهندی خام سرشار از ویتامین B، آهن، منیزیم و پتاسیم است که تمامی آن ها برای سلامتی مفیدند و غنی از ویتامین C، کلسیم است، اما ویتامین A و سدیم ندارد. پتاسیم، بیش ترین چیزی است که در آن وجود دارد و در نتیجه میوه ای مفید برای مبتلایان به پرفشاری خون است. مهم ترین مواد شناخته شده موجود در تمبرهندی ترکیبات اسیدی از جمله اسید سیتریک، مالیک و تارتاریک و مواد معدنی نظیر پتاسیم و کمی پکتین است. در پوست درخت تمبرهندی نیز مقداری تانن وجود دارد و سرشاخه های جوان و سبز است.
این میوه حاوی مقادیر قابل ملاحظه ای کاروتن، ویتامینC و برخی فلاونوئیدها است. به طوری که می تواند جایگزین خوبی برای ویتامینC در افرادی باشد که دچار کمبود این ویتامین هستند اما فراموش نکنید که خشک شده ی این میوه دارای مقادیر کمتری از این ماده مغذی است.
ترکیبات مقدار
انرژی (کیلو کالری) 238
آب (گرم) 8/35
پروتئین (گرم) 3/2
کربوهیدرات (گرم) 5/56
چربی کل (گرم) 3/0
ویتامین A (میکرو گرم) 2
ویتامین C (میلی گرم) 3
سدیم (میلی گرم) 15
پتاسیم (میلی گرم) 600
کلسیم (میلی گرم) 77
فسفر (میلی گرم) 94
آهن (میلی گرم) 8/1
خواص گیاه تمر هندی
تمبر هندی و گوارش
خوردن تمبرهندی به همراه غذا به هضم غذا کمک می کند، تمبر هندی میزان تهوع را کاهش می دهد از این رو مصرف آن برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند توصیه می شود.
تمبرهندی و چربی خون
از آنجا که این ماده فاقد کلسترول و چربی است از این رو مصرف آن برای افراد مبتلا به چربی خون مناسب است.
تمبرهندی و استخوان
تمبرهندی غنی از ویتامین ث است، در هنگام کمبود ویتامین ث استئوبلاست ها ماده زمینه تازه استخوانی را ترشح نمی کنند، در نتیجه استخوان های شکسته جوش نمی خورند. مدت هاست که پزشکان از نقش ویتامین ث برای تشکیل استخوان، کلاژن و غضروف آگاه هستند.
مواد آنتی اکسیدان برای حفاظت علیه استرس اکسیداتیو مورد نیاز هستند و بنابراین از ایجاد التهاب جلوگیری می کنند و از آن جا که التهاب منجر به تجزیه استخوان ها می گردد، کمبود ویتامین ث به کاهش روند تجزیه استخوان ها کمک می کند.
از این رو مصرف این ماده غذایی برای همه گروه های سنی به خصوص کودکان و نوجوانان می تواند بسیار مفید باشد.
خوردن تمبرهندی به همراه غذا به هضم غذا کمک می کند، تمبر هندی میزان تهوع را کاهش می دهد از این رو مصرف آن برای افرادی که مشکلات گوارشی دارندتوصیه می شود .
تمبرهندی و عفونت
طبق مطالعات انجام شده در سال های اخیر این میوه خاصیت ضددرد، ضدباکتریایی و ضد ویروسی داشته و برای از بین بردن انگل ها و کرم ها توصیه می شود. از آنجا که میوه گیاه تمبرهندی دارای خاصیت ضدمیکروبی است، احتمال آلودگی آن پایین است، بنابراین آن را با خیالی راحت در وعده های غذایی روزانه تان مصرف کنید.
ضمادی که از تمبرهندی درست می شود برای تسکین ورم، برطرف کردن سستی عضلات و قسمت های دردناک بدن مفید است.
تمبرهندی و یبوست
از دم کرده تمبر هندی می توان برای رفع یبوست در تمام افراد مبتلا، استفاده کرد. برای تهیه دم کرده تمبرهندی چند تکه از آن را با آب جوش مخلوط کنید و یک ساعت بگذارید بماند و سپس این دم کرده را مصرف کنید.
تمبرهندی و سرماخوردگی
تمبرهندی دارای مقادیر قابل توجهی کاروتن، ویتامین ث و برخی فلاوونوئیدها می باشد؛ لذا اگر به دفعات دچار سرماخوردگی می شوید، می توانید برای کاهش بیماری و بهبودی سریع تر در میان وعده هایتان تمبرهندی میل کنید.
تمبرهندی و ویتامین ث
همان گونه که ذکر شد این میوه سرشار از ویتامین ث است، از این رو مصرف آن برای افراد سیگاری که ویتامین ث بدن آن ها تحلیل رفته توصیه می شود. ویتامین ث موجود در این میوه دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است که به جذب آهن، ترمیم زخم ها و نگهداری عروق خونی کمک می کند. البته به یاد داشته باشید که مقدار ویتامین ث در خشک شده این میوه کمتر است.
تمبرهندی و آسم
ویتامین ث اگرچه آسم را درمان نمی کند ولی می تواند جلو حمله آسم را بگیرد و با تقویت سیستم ایمنی و کمک به آن برای مبارزه با مواد حساسیت زا علائم آسم را کاهش دهد. چرا که حملات آسم هنگامی صورت می گیرد که ریه ها به وسیله مواد حساسیت زا تحت فشار قرار بگیرند و در این هنگام ویتامین نقش آنتی اکسیدان اولیه را دارد.
تمبرهندی و بیماری های چشمی
ویتامین ث در زلالیه به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و چشم را در برابر آسیب های سلولی حفاظت می کند. اکسید شدن عدسی نقش مهمی در تشکیل آب مروارید وابسته به سن دارد. یک رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان هایی مثل ویتامین ث میزان بروز این بیماری را کاهش می دهد. در ضمن مصرف بالای ویتامین ث مانع از پیشرفت این بیماری می شود. با توجه به مطالب فوق مصرف این میوه برای افرادی که احتمال بروز این بیماری ها در آن ها بالاست توصیه می شود.
خواص درمانی دیگری از تمبرهندی
* آب این میوه به عنوان ملین عمل می کند.
* آب تمبر هندی برای درمان اختلالات صفراوی موثر است.
* اگر گوشت آن را در آب نرم کرده و بخورید، برای رفع مشکل بی اشتهایی موثر است.
* قطره های اشکی که از هسته های این میوه تهیه می شود برای درمان سندروم خشکی چشم موثر است.
* برگ های این گیاه برای درمان سوختگی ها به کار می رود.
* دارای آنتی اکسیدان قوی است از این رو برای پیشگیری و درمان انواع سرطان ها مفید است.
تمبرهندی دارای مقادیر قابل توجهی کاروتن، ویتامین ث و برخی فلاوونوئیدها می باشد؛ لذا اگر به دفعات دچار سرماخوردگی می شوید، می توانید برای کاهش بیماری و بهبودی سریع تر در میان وعده هایتان تمبرهندی میل کنید
عوارض:
خوردن زیاد تمر هندی باعث خراش روده و ایجاد سرفه می شود.
ناشتا خوردن تمر هندی مضر است، خام، تازه و نورس آن بسیار نفاخ و دیرهضم است.
با افراط در مصرف تمبر هندی زخم روده، سنگینی معده و سرفه به وجود می آید.
مصرف این میوه برای افراد سرد مزاج توصیه نمی شود، چرا که زیاده روی در مصرف آن باعث سستی عضلات و ضعف اعصاب می گردد.
تمبرهندی های فرآوری شده دارای نمک فراوانی می باشند، که برای افراد دارای فشار خون مناسب نیست. هنگام خرید این محصول به خصوص انواع خارجی آن به برچسب فارسی نویس که از طرف وزارت بهداشت تائید شده توجه کنید. غیربهداشتی بودن این محصول منجر به بروز تب، تهوع، دل پیچه و در نهایت اسهال خونی می شود.
حواستان باشد تمرهندی را نباید در آب زیاد مالید زیرا موجت تهوع و استفراغ می شود، بلکه باید آن را در آب خیساند، وقتی در آب حل شد آن را صاف کرده و با کمی نبات یا شکر آشامید.
تمبر هندی برای ریه و طحال خوب نیست و در اشخاصی که ریه و طحال ضعیف دارند ممکن است تولید اشکال کند . اینگونه اشخاص بهتر است که تمبر هندی را با کتیرا بخورند .
خوردن زیاد تمر هندی باعث خراش روده و ایجاد سرفه می شود.
برای آشنایی با سایر مطالب آموزش کاشت درختان و گیاهان کلیک کنید