طبقه پیشخدمت‌ها
نویسنده رمان «بازمانده روز» به‌خوبی توانسته تغییر در جامعه اشرافی انگلستان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم را به نمایش بگذارد. این تغییر از دیدگاه نویسنده‌ای بیرون از این جامعه بیان می‌شود که به‌عنوان یک ناظر بی‌طرف، اوضاع اجتماعی یک طبقه مهم اجتماعی انگلستان را رصد می‌کند و فروپاشی این طبقه و تغییرات اجتناب‌ناپذیر جامعه انگلستان را بعد از دو جنگ جهانی با مهارت در قالب یک داستان خواندنی و جذاب از زبان شخصیت داستان که از پیشخدمتان یکی از همین خانواده‌های اشرافی است، با مخاطبین خود در میان می‌گذارد.
زهره قلزم (نویسنده و رمان‌نویس)/اصفهان امروز: نویسنده رمان «بازمانده روز» به‌خوبی توانسته تغییر در جامعه اشرافی انگلستان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم را به نمایش بگذارد. این تغییر از دیدگاه نویسنده‌ای بیرون از این جامعه بیان می‌شود که به‌عنوان یک ناظر بی‌طرف، اوضاع اجتماعی یک طبقه مهم اجتماعی انگلستان را رصد می‌کند و فروپاشی این طبقه و تغییرات اجتناب‌ناپذیر جامعه انگلستان را بعد از دو جنگ جهانی با مهارت در قالب یک داستان خواندنی و جذاب از زبان شخصیت داستان که از پیشخدمتان یکی از همین خانواده‌های اشرافی است، با مخاطبین خود در میان می‌گذارد.
راوی داستان، رئیس خدمتکاران(باتلر) یکی از خانواده‌های اشرافی انگلیس، در نیمه نخست قرن بیستم است که در سفر شش‌روزه خود به نقاط دیدنی انگلستان، به نوشتن خاطرات خود از خانواده‌های اشرافی که به خانه ارباب وی رفت‌وآمد داشته و در امور سیاسی نیز دارای نفوذ بوده‌اند، می‌پردازد. او همچنین تفاوت ارباب قدیم خود را که به اشرافیت قدیم تعلق داشته، با ارباب جدید که یک آمریکایی است در جای‌جای داستان نشان می‌دهد و خواننده از همین لایه‌های داستان می‌تواند به تغییراتی که در قرن بیستم بعد از جنگ جهانی دوم در جامعه انگلستان رخ‌داده، پی ببرد.
از طرف دیگر، راوی بابیان گفتگوهای خود با ارباب جدید، به ایجاد شرایط بغرنجی اشاره می‌کند که این تغییرات برای کسانی که به آداب‌ورسوم قبلی عادت داشته و پایبند بوده‌اند، به وجود آورده و اینها اکنون در برابر رفتارهای جدیدی که چندان برایشان مأنوس و قابل‌فهم نیست، قرارگرفته‌اند و نمی‌دانند چه عکس‌العمل مناسبی باید داشته باشند. از صحبت‌های راوی چنین برمی‌آید که یکی از دلایل فروپاشی این خاندان‌های اشرافی، داشتن رابطه های خوب با نازی‌های آلمانی، قبل از جنگ جهانی و مخالفت آنان با تنبیه های سخت پس از جنگ جهانی اول برای آلمان‌ها طبق معاهده ورسای بوده است.
راوی آدابی را که باید پیش خدمتکار در جامعه اشرافی رعایت کند تا مقام و منزلت این شغل همچنان حفظ شود، گوشزد می‌کند. گویا پیشخدمتان نیز خود طبقه‌ای را تشکیل می‌داده‌اند که افراد این طبقه تلاش زیاد می‌کرده‌اند تا دارای ویژگی خاصی باشند. مهمترین ویژگی که راوی برای این شغل مطرح می‌کند، داشتن تشخص است و این ویژگی را فقط و فقط مربوط به پیشخدمتان انگلیسی می‌داند. او دفتر کار خود را دریکی از همین خانه‌های اشرافی شبیه به ستاد سردار لشکر در هنگام جنگ عنوان می‌کند.
راوی ازیک‌طرف به پیشخدمت بودن خود در یکی از خانواده‌های اشرافی بزرگ انگلستان در نیمه نخست قرن بیستم افتخار می‌کند و از طرف دیگر دلیل پنهان کردن پیشخدمت بودن خود را در این خانواده بعد از فوت لرد و بزرگ این خانواده و فروش خانه مجلل آنها به یک آمریکایی که نشانه فروپاشی اشرافیت قدیم جامعه انگلیس است، به‌خوبی توجیه می‌کند، طوری‌که خواننده متوجه چگونگی تغییرات وسیع اجتماعی و تغییر در طرز نگرش مردم انگلستان بعد از جنگ جهانی می‌شود. همچنین خواننده با خواندن این رمان به آداب‌ورسوم پیشخدمت‌ها و وفاداری افرادی که در خدمت این طبقه در زمان خود بوده‌اند و خود نیز پایبند روابط و ضوابط ویژه خود بوده‌اند، پی می‌برد و اجتناب‌ناپذیری فروپاشی آن جامعه را به‌خوبی درک می‌کند.
با خواندن این رمان و رمان‌هایی نظیر این، برای خواننده فارسی‌زبان ایرانی، این پرسش مطرح می‌شود که پس جایگاه رمان ده‌جلدی کلیدر اثر محمود دولت‌آبادی که آن‌هم بامهارت و با نثر زیبا یک دوره اجتماعی خاص طبقاتی از مردم ایران را نشان می‌دهد، کجاست؟!