دولت نتوانست وعده تک نرخی شدن ارز را اجرایی کند

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه نرخ ارز چندگانه در کشور سبب تنزل سرمایه‌گذاری خواهد شد، گفت: دولت نتوانست وعده تک نرخی شدن ارز را اجرایی کند.
به گزارش تسنیم ، بی‌ثباتی در نرخ ارز و نوسان شدید قیمت‌ها مشکلی است که همه دولت‌ها طی دهه‌های اخیر با آن مواجه بوده‌اند؛ برخی دولت‌ها در کاهش آن موفق بوده‌اند و بعضی دیگر این مشکل را تشدید کرده‌اند. دامنه و نوع نوسانات نرخ ارز در اقتصاد هر کشوری به عنوان یکی از مولفه‌های ارزیابی ثبات و شاخص‌های مورد بررسی سرمایه‌گذاران اعم از داخلی و خارجی است.

ارز در فصول مختلف به دلایلی همچون افزایش تقاضاهای فصلی افزایش قیمتی مورد انتظار را داشته است. به جز افزایش قیمت فصلی اما جابجایی دولت‌ها موثرترین عامل افزایش نرخ ارز در طول تاریخ کشور بوده‌اند.

تلاطم بازار ارز فقط منتهی به سال گذشته نبود و از نیمه مهر امسال تشدید نوسانات ارزی در بازار موجب شد تا نرخ دلار طی 16 مهر ماه رکورد 4 هزار تومان را بزند و برای ساعتی به بیش از 4010 تومان برسد.

بر همین اساس فعالان بازار ارز علت گرانی دلار در بازار آزاد را مرتبط با اظهارات اخیر رئیس جمهور آمریکا بیان کردند و می‌گویند؛ بعد از اینکه خبر آمد آمریکا برجام را قبول ندارد بازار ارز در ایران دچار التهاب شد.

البته صرافی‌ها و فعالان بازار هم بیان می‌کنند؛ زمانی که دلار گران می‌شود کسی حاضر به فروش ارز نیست و همه خریدار می‌شوند. این افراد می‌گویند از مرداد سال 96 بازار ارز در کسادی به‌سر می‌برد.

هم‌اکنون نرخ فروش دلار در تابلوی صرافی‌ها 4104 تومان درج شده است، در حالی که نرخ فروش دلار بانکی هم از ماه‌های قبل با افزایش همراه بوده و در تازه‌ترین قیمت به نرخ 3404 تومان رسیده است.

با این اوصاف؛ بازار آزاد ارز کشورمان یکى از بى‌ثبات‌ترین بازارها در دهه‌های اخیر بوده و در ماه‌های اخیر هم شاهد اوج‌گیری دوباره هیجان و تلاطم در بازار ارز هستیم که در همین راستا با حجت‌الاسلام سید ناصر موسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی و نماینده مردم فلاورجان در مجلس گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

چرا طی چند دهه گذشته اقتصاد ایران از شرایط خوبی به لحاظ ثبات نرخ دلار برخوردار نبوده‌ است؟

موسوی لارگانی: یکی از ایراداتی که آقای روحانی از دولت‌های قبل می‌گرفت عدم توانایی در کنترل و تثبیت نرخ ارز بود، اما در هفته‌های اخیر شاهد نوسانات مداوم نرخ ارز هستیم، البته از نظر بنده دولت‌ها هیچ‌گاه در عمل به دنبال تثبیت نرخ ارز نبوده‌ است.

نوسانات نرخ ارز از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار بر تولید بوده و در سال‌های گذشته مشکلات بسیاری را ایجاد کرده، این نوسانات در کنار عدم حمایت از تولید ملی و واردات، مثلت مشکلات پیش‌روی تولید ملی است و یکی از بزرگترین دغدغه‌های موجود در این رابطه، واردات و بی‌توجهی به تولید داخلی است.

نوسانات نرخ ارز از دیگر عوامل بسیار مهم تاثیرگذار بر تولیدات ملی بوده که در سال‌های گذشته مشکلات بسیاری را برای صنعت و اقتصاد ایجاد کرده است.

به اعتقاد شما آیا تک نرخی شدن ارز می‌تواند بر ثابت نرخ‌های بازار پرتلاطم ارزی تاثیرگذار باشد؟

موسوی لارگانی: اگر هدف دولت این است که دلار را تک‌نرخی کند، با فاصله قیمت اعلام شده با نرخ ارز آزاد، هیچ‌گاه نمی‌تواند به این هدف مهم دست یابد. با تک نرخی نشدن ارز، دلالان به پول بیشتری دست می‌یابند و نبض بازار را در دست می‌گیرند.

امروز همه‌چیز به نرخ ارز وابسته است، متاسفانه اگر روزی نرخ ارز در بازار افزایش یابد شاهد آن هستیم که این امر حتی بر نرخ لبنیات هم تاثیر می‌گذارد در حالیکه درآمد‌های مردم ما با تومان است و نه با ارز.

البته تک‌نرخی شدن نرخ ارز و تعیین قیمت واحد برای ثبات قیمت‌ها در بازار امری ضروری است؛ چه در خیابان، چه در صرافی و چه در بانک، ارز باید یک قیمت واحد داشته باشد.

مجلس تا چه میزانی می‌تواند در ثبات و تک نرخی کردن ارز تاثیرگذار باشد؟

موسوی لارگانی: دولت یازدهم وعده تک نرخی شدن ارز را داد، اما نتوانست اجرا کند و در بودجه سال 96 هم پیشنهاد افزایش نرخ دلار را داد که به نظرم، این افزایش منطقی نبود. اختیار تک نرخی کردن ارز در دست بانک مرکزی و دولت است و مجلس فقط می‌تواند تذکر بدهد.

تک نرخی نبودن ارز به نفع دلالان است. عده‌ای ارز را در خانه خودشان نگهداری کرده‌اند و یک شبه، تریلیاردر می‌شوند، به هر حال بانک مرکزی و دولت باید با تک نرخی کردن ارز تکلیف فعالان بخش تولید و صنعت را که قبلا بدهی داشته‌اند، روشن کنند.

آیا مجلس به دنبال این است که دولت را مکلف به تک نرخی کردن ارز کند؟

موسوی لارگانی: بنده با نرخ 3300 تومان هم موافق نیستم، قیمت ارز در لایحه بودجه سال 1396 نباید از حد 3100 تومان یا 3200 تومان، بیشتر بالا می‌رفت.

اگر قرار است به نرخ واقعی ارز برسیم خیلی باید برنامه‌ریزی کنیم. برای رسیدن به تک نرخی شدن ارز اگر اعلام کنیم که ارز از امروز 4000 تومان است دیگر هیچ کس حق ندارد بیشتر از این بفروشد و همه باید رعایت کنند، اما وقتی ما ارز لازم و کافی را نداشته باشیم تا در اختیار کسانی که به ارز نیاز دارند قرار دهیم دیگر نمی‌توانیم برای اینکه نرخ ارز را واقعی کنیم به دستور و بخشنامه متوسل شویم.

در حال‌ حاضر ارز زیادی در اختیار مردم و در خانه‌های آنهاست. حال وقتی دولت نتواند ارز مورد نیاز را تامین کند اینها دو مرتبه به بازار می‌آید و با نرخ بالاتری در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد، بنابراین برای واقعی کردن نرخ ارز ما اول باید زیرساخت‌ها و زمینه‌های لازم را فراهم کنیم و ارز مورد نیاز تهیه شود تا بتوانیم نرخ واقعی را به‌دست آوریم.

بانک مرکزی بگوید مثلا قرار است از امشب قیمت ارز تک نرخی و 3600 تومان شود یا 4 هزار تومان شود، اما در نظر داشته باشیم که یک عده برای تولید و اشتغال کشور، پا در میدان گذاشته و وام ارزی گرفته‌اند که کار ایجاد کنند، اما نرخ ارز مثلا یک مرتبه هزار تومان افزایش می‌یابد و زندگی آنان نابود می‌شود.

به اعتقاد شما تاثیر افزایش نرخ ارز در بودجه 97 تا چه میزانی است؟

موسوی لارگانی: از نظر ما قیمتی که برای دلار در بودجه سال 97 منطقی است بین 3500 تا 3700 تومان خواهد بود. باور دارم که افزایش بی‌رویه نرخ ارز سبب یکسری مشکلات از جمله تورم می‌شود.

همچنین این مسئله روی بودجه تاثیر به‌سزایی می‌گذارد. وقتی 4 روز در بازار ارز عرضه نمی‌شود نبض بازار را دلالان به‌دست می‌گیرند و یک مرتبه می‌بینیم که نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند.

تاثیر نرخ ارز بر قیمت نفت و بودجه سال 97 را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

موسوی لارگانی: در درجه اول باید تلاش کنیم که از نفت فاصله بگیریم یعنی بودجه مبتنی بر فروش بیشتر نفت نباشد. باید طوری بودجه بنویسیم که بتوانیم از درآمدهای غیر نفتی بیشتر تامین بودجه کنیم.

یکی از راه‌های آن دریافت مالیات است البته به این معنی نیست که هر سال به کسانی که مالیات می‌دهند فشار بیاوریم بلکه شفافیت مالیاتی و گرفتن مالیات از کسانی است که خیلی کم مالیات پرداخت می‌کنند یا هرگز مالیات نمی‌دهند.

ما اکنون گروه‌های زیادی را داریم که فرار مالیتی دارند؛ باید آنها را شناسایی و سعی کنیم با درآمد مالیاتی سهم قابل توجهی از بودجه کشور را تامین کنیم. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب هم تاکید کردند اگر به داشته‌های خود اتکا و افتصاد مقاومتی را پیاده کنیم می‌توانیم بودجه را به خوبی تامین کنیم.

نرخ‌های متفاوت ارزی چه تاثیری بر سرمایه‌گذاری بر بازار دارد؟

موسوی لارگانی: نرخ ارز چندگانه در کشور موجب تنزل سرمایه‌گذاری در کشور و شکست جدی سرمایه‌گذاران خواهد شد. همچنین سبب عدم ثبات اقتصادی و سرمایه‌گذاری در کشور می‌شود و دولت باید با دقت بیشتری به این موضوع توجه کند، چرا که هنوز تحریم‌های ایران سرجای خودش است.

براساس برنامه‌های اقتصاد مقاومتی نباید با نرخ چندگانه ارز بر بخش تولید و صنعت فشار ایجاد کرد. در حال حاضر مجلس اقتصاد مقاومتی را سرلوحه کار خود قرار داده و این مهم باید در بودجه سال 97 نیز لحاظ شود.

قیمت ارز باید به واقعیت نزدیک باشد، به اعتقاد بنده در بودجه 97 نرخ دلار نباید بیشتر از 3500 تا 3700 تومان باشد، چرا که شرایط اقتصادی کشور کشش قیمتی بالاتر از این را ندارد.

اگر قیمت در نظر گرفته شده برای دلار در بودجه 97 منطقی و قابل قبول باشد مجلس نیز با آن موافق خواهد بود، اما اگر دولت به یک باره پیشنهاد افزایش 1000 تومانی را بدهد، قطعا مجلس با آن مخالفت خواهد کرد، چرا که افزایش این چنینی نرخ ارز ظلم به مردم است.

اگر هزینه‌ها با درآمدها مطابقت داشته باشد، مشکلی نیست، اما متاسفانه در حال حاضر هزینه‌ها نسبت به درآمد مردم بیشتر است و برای همین مشکل‌زا می‌شود.