شالیکاری در اصفهان در سایه بی‌قانونی

زاینده رود یکی از حوضه های آبریز پرتنش کشور طی 15 سال گذشته درگیر بحران شدید کم آبی است. در این راستا دولتمردان در هر دوره ای با اتخاذ سیاست های مختلف سعی در کنترل این بحران دارند و یکی از این سیاست ها در راستای تغییر و اصلاح الگوی کشت، ممنوعیت کشت برنج در استان اصفهان است.
به گزارش ایسنا، کاشت برنج در حاشیه زاینده رود یکی از موضوعاتی است که همواره انگشت اتهام مسئولان به سوی آن دراز بود. براین اساس خرداد ماه 95 از سوی وزارت جهادکشاورزی ممنوعیت کشت برنج در استان و حوضه زاینده رود به استانداری اصفهان ابلاغ شد، اما امروز و در حالیکه بیش از دو سال از این مصوبه می گذرد و مسئولان به شدت نگران تامین آب شرب اصفهان به خصوص در فصل پاییز هستند و رودخانه زاینده رود طی 18 ماه گذشته در خشکی کامل به سر می برد، همچنان در گوشه و کنار اصفهان همچون خیابان امام خمینی، آتشگاه، رهنان و ... عده ای اقدام به کاشت برنج کرده و مزارع خود را از طریق چاه های زیرزمینی آب سیراب می کنند.
باید توجه داشت که ممنوعیت کشت برنج در حالی در اصفهان ابلاغ شد که مطابق مصوبه 9 ماده ای شورای عالی آب طرح تغییر الگوی کشت و آبیاری از سوی وزارت نیرو برای حوضه آبریز زاینده رود در سال 93 اتخاذ شد.
زرگرپور استاندار سابق اصفهان در این باره، اعلام کرده بود که در استان اصفهان به دلیل مشکلاتی که در حوضه آبریز زاینده‌رود وجود دارد، تغییر الگوی کشت از موضوعات بسیار مهم در بخش کشاورزی است و کشت برنج همواره مورد انتقاد است که باید در این خصوص تصمیم جدی گرفته شود.
زرگرپور تاکید کرده بود که اختلاف مصرف آب بین کشت جایگزین با کشت برنج عدد بزرگی در سرتاسر استان اصفهان نخواهد بود و حداکثر ۲۰ میلیون مترمکعب است و با حذف کشت برنج مشکل بی‌آبی حل نخواهد شد زیرا حق‌ آبه کشاورزان به قوت خود باقی است. با این وجود طرح سه ساله تغییر الگوی کشت توسط جهاد کشاورزی استان ارائه شده، اما باید مشخص شود که هرکدام از دستگاه‌ها چه تصمیماتی باید بگیرند.
اما امروز با وجود این مصوبه و هم‌چنین تشکیل کارگروه سازگاری با کم آبی در کشور که پیشنهاد آن از سوی استاندار کنونی اصفهان مطرح شد، هنوز کشت پرآب برنج در برخی نقاط اصفهان انجام می شود. اگرچه میزان این کشت اندک و نسبت به گذشته بسیار کمتر شده است، اما در شرایطی که اصفهانی ها با مشکل تامین آب شرب مواجه هستند، برنجکاری در اصفهان انتقادات بسیاری را به همراه دارد.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای اصفهان در این باره به خبرنگار ایسنا، گفت: تذکر در این خصوص در محدوده اختیارات و وظایف سازمان آب منطقه ای نیست و بر عهده جهاد کشاورزی است. هرچند میزان کاشت برنج در اصفهان به اندازه چشمگیری کاهش یافته است و بیش از یکی دو مورد دیگر کاشت برنج در اصفهان انجام نمی شود.
حسن ساسانی افزود: ممکن است صاحبان این زمین ها، چاه شخصی مجاز داشته باشند، بنابراین می توانند محصول مورد نظرشان را کشت کنند.
وی تاکید کرد: به هر حال دولت کشت برنج را ممنوع اعلام کرده است و قانونا باید با این موارد جزئی هم برخورد شود. البته این پیشگیری باید در زمان کاشت محصول انجام شود نه زمانی که محصول به ثمر رسیده و موقع برداشت آن است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان نیز در خصوص اینکه چرا برخی نسبت به قانون ممنوعیت کشت برنج در اصفهان بی توجه هستند به خبرنگار ایسنا، گفت: در حال حاضر قوانینی که بخواهیم با کشاورزانی برنجکار برخورد کنیم، وجود ندارد. قانون ممنوعیت کشت مصوب و اعلام شد، اما اجرای آن نیازمند یک سری اهرم های اجرایی است، هم‌چنین برای برخورد با برنج کاران متخلف نیازمند کمک سیستم قضایی هستیم.
اصغر محسن‌زاده کرمانی تاکید کرد: در حال حاضر به کشاورزی که اقدام به کشت برنج کرد خدماتی همچون تسهیلات بانکی، سرمایه در گردش و کود و ... را اختصاص نمی دهیم، اما نمی توانیم مزرعه ای که کشت برنج کرده را شخم بزنیم.
وی افزود:در حال حاضر قانونی که بخواهیم مانند تریاک، مزرعه برنج را معدوم کنیم وجود ندارد، البته در کارگروه سازگاری با کم آبی که با محوریت وزارت نیرو تشکیل شده، قرار است الگوی کشت جدید ابلاغ شود و بر این اساس با افرادی که کشت محصول بر خلاف این سیاست ها انجام می دهند، برخورد خواهد شد.
معاون سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان افزود: به عنوان مثال می توان آب را با قیمتی بالاتر از بهای آن به کشاورزان برنجکار داد تا به دلیل عدم صرفه اقتصادی از کشت آن خودداری کنند.
وی در خصوص سطح زیر کشت برنج در استان اصفهان، گفت: سطح زیر کشت برنج در استان اصفهان بسیار کاهش یافته و به یک چهاردهم سال های گذشته رسیده است.
کرمانی با بیان اینکه جهاد کشاورزی تمام اقدامات ترویجی برای عدم کشت برنج را در استان انجام داده است، افزود: در این راستا طی دو سال گذشته به برنج کاران هیچ گونه تسهیلاتی پرداخت نکرده ایم و حتی به آنها اخطارهای لازم را داده ایم.
به گزارش ایسنا، در شرایطی که امروز اصفهان درگیر بحران شدید بی آبی و خشکسالی است و تامین آب شرب مردم این استان اکنون به بزرگترین دغدغه مدیران کشور مبدل شده، کاشت برنج در منطقه کویری اصفهان هر چند اندک از نظر اجتماعی و روانی تبعات بسیاری دارد، بنابراین نظارت دستگاه های مربوطه همچون جهاد کشاورزی برای جلوگیری از کاشت محصولات آب بُر همچون برنج ضروری به نظر می رسد.