حمام خسروآقا و سی و سه پل قربانی اختلاف نظرها

حصارکشی سی و سه پل پس از همه حاشیه‌هایی که داشته است در مرحله اجرا به خان هفتم رسیده است و در همین حین حمام تاریخی خسروآقا نیز در انتظار پاسخ این پرسش که آیا مدیران جدید شهر اصفهان خود را ملزم به تعهدات مدیران قبلی می‌دانند یا خیر.
به گزارش فارس، موضوع حصار کشی سی و سه پل که در یک سال اخیر جزو موضوعات پرحاشیه اصفهان بوده است و در این مدت دغدغه‌مندان میراث فرهنگی و مردم از یک سو و از سوی دیگر افرادی که حفظ جان عابران پل را اولویت بالاتری نسبت به تغییرات در میراث فرهنگی این دیار می‌دانند باعث حرف و حدیث‌های بسیاری شد.
ماجرا از سقوط یک کودک حدود 3 ساله از پل در مهرماه 96 آغاز شد تا مسؤولان این بار فکر جدی در مورد نصب حفاظ‌هایی بر روی این پل کنند، البته پیش از این کودک افراد دیگری نیز از این پل تاریخی سقوط کرده بودند اما این بار فوت کودک باعث شد تا ماجرا خیلی جدی‌تر از قبل دنبال شود؛ در ادامه پس از تصمیمات اولیه برای نصب حفاظ برای این پل یک حفاظ چوبی به صورت نمونه اولیه بر روی یک دهانه پل نصب شد، البته لازم به ذکر است که در ماه‌های اخیر و به خصوص در سال 97 نیز حادثه سقوط افراد از سی و سه پل رخ داده است اما هیچ‌کدام به عاقبت تلخ کودک خردسال منجر نشده است.

موافقت‌های کم و مخالفت‌های بسیار افراد مختلف و به خصوص مردم با این طرح و البته مخالفت کارشناسان با این نمونه باعث شد تا این نمونه اولیه مورد تأیید قرار نگیرد اما مسؤولان همچنان بر اجرای طرح مصمم بودند تا اینکه با بررسی‌های انجام شده طرح دومی که از ترکیب کابل و فلز ساخته شده بود به صورت آزمایشی نصب شد و ظاهراً طبق گفته مسؤولان مربوطه مورد تأیید کارشناسان نیز قرار گرفت.
* خان هفتم، خان اختلاف نظر
پس از گذر از خان‌های متعدد، با مخالفت‌های مکرر مردمی و نظرسنجی‌هایی که اصلاً از مردم انجام نشد، کار به مرحله اجرا رسیده است، اما ظاهراً خان هفتم که از همه سخت‌تر است فعلاً پیش روی اجرای این طرح قرار دارد و این مشکل چیزی نیست جز اختلاف نظری که بین اداره کل میراث فرهنگی و سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان رخ داده است که هر کدام طرف مقابل را موظف به اجرای طرح می‌دانند.
در این خصوص فریدون اللهیاری در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: طرح اولیه حفاظ سی و سه پل انجام شده است و مورد تأیید قرار گرفت اما برای اجرای این طرح باید با سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان به جمع‌بندی برسیم؛ کاری که اداره کل میراث فرهنگی باید انجام می‌داد این بود که نمونه اولیه را پیاده‌سازی کند و نظرات کلی شورای فنی و کارشناسان را بگیرد که این کار انجام شده است و در این مرحله طرح نهایی با اجرای نمونه داریم و پیمانکار مشخصی می‌تواند آن را انجام دهد.
وی افزود: قاعدتاً باید سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری اصفهان کار را اجرایی کند اما اداره کل میراث فرهنگی نیز در این زمینه کمک می‌کند، در این رابطه باید معاونت میراث فرهنگی و سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری جلسه‌ای داشته باشند و به جمع‌بندی برسند.
* نوبتی هم باشه نوبت شماست
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان گفت: سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان مدعی است که میراث فرهنگی باید این کار را انجام دهد، اما میراث فرهنگی نیز معتقد است ایمن‌سازی سی و سه پل بر عهده این سازمان است و باید به تفاهم برسیم تا این کار انجام بگیرد.
در همین رابطه حسین جعفری با بیان اینکه حصارکشی سی و سه پل بر عهده میراث فرهنگی است و خبری از جزئیات این کار ندارد، بیان داشت: طبق مکاتبات و توافق‌های انجام شده، باید اداره کل میراث فرهنگی در این موضوع ورود پیدا کند و آن چیزی که مد نظر دارند و هزینه‌ها را انجام دهد اما قرار شد شهرداری نیز همکاری کند.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان گفت: این کار با همکاری طرفین قابل انجام است، تاکنون نیز میراث فرهنگی طرح اولیه‌ای به صورت حفاظ کابلی اجرا کرده است و ما در جریان جزئیات دقیق آن نیستیم؛ البته اگر طرحی تهیه بشود، تأمین اعتبار انجام بگیرد و به ما تکلیف شود، کار را انجام خواهیم داد اما هنوز نه تأمین اعتبار انجام شده است و نه طرحی تهیه شده است.
* خسروآقا خسته و همچنان مظلوم
اما موضوع دومی که پس از گذشت یک سال از آغاز مرمت آن همچنان مورد اختلاف است و در رابطه با آن اقدامات شایسته‌ای انجام نشده است، حمام خسروآقا است که پس از داستان طول و درازی که دارد و اجحافی که در حقش صورت گرفته است که شاید بتوان آن را یکی از مظلوم‌ترین بناهای تاریخی اصفهان نامید، همچنان آن طور که باید و شاید مورد اهمیت قرار ندارد.
در مورد حمام خسروآقا مطرح شده که در زمان شاه سلیمان صفوی و به همت یکی از کارگزاران او به نام خسرو آقا در مساحت 920 مترمربع ساخته شد و تا حدود 50 سال پیش نیز مورد استفاده مردم اصفهان قرار می‌گرفت، اما این حمام از سوی سازنده آن وقف شد تا عایدات آن صرف نسخه‌برداری از کتب بشود؛ این حمام در سال 1353 نیز با شماره 976 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

این بنای تاریخی در سال 1358 از سوی افرادی ناشناس با ایجاد شایعه تبدیل این مکان به محل تجمع افراد بزهکار، منفجر شد؛ در ادامه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برای پیشگیری از تخریب نهایی حمام خسروآقا، با مصوبه‌ای با تخریبش برای احداث ادامه خیابان استانداری مخالفت کرد و بر اساس اسناد منتشر شده در سال1372 از سوی وزارت مسکن و شهرسازی وضع حمام خسرو آقا در آن سال «در حال بازسازی» و کاربری پیشنهادی آن هم «فرهنگی، نمایشگاه آثار هنری دوره صفویه» معرفی شد.
* پس از 22 سال به خود آمدیم
اما با همه این اوصاف در سال 74 خیابان حکیم اصفهان روی این بقایای حمام در امتداد خیابان استانداری احداث شد و بخشی از بقایای این بنای تاریخی در زیر خیابان قرار گرفت؛ اما پس از گذشت 22 سال از زمان تخریب، خردادماه 1396 سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با همکاری شهرداری اصفهان قصد احیا و مرمت این حمام تاریخی را کردند.
طبق گفته معاون میراث فرهنگی در زمان آغاز مرمت آن در سال گذشته، تنها بخش باقی‌مانده از این حمام تاریخی گرم‌خانه آن است که در زیر خیابان مدفون است و نقشه‌های مرمت و احیای آن تهیه شده است؛ گفتنی است این حمام از سمت جنوب به میدان چهار حوض، از سمت شرق به بازار مسگرها و میدان امام و از سمت غرب به باغ‌موزه چهل‌ستون منتهی می‌شود.
اللهیاری در خصوص مرمت حمام خسروآقا ابراز داشت: مرمت حمام خسروآقا در قسمتی که خارج از طرح خیابان بوده است و قسمت‌های باقیمانده حمام در حال انجام است، البته پروژه هنوز کار دارد و در حال حاضر در مرحله اسکلت سفت‌کاری انجام شده است؛ اما اگر قرار باشد به طور کامل بازسازی شود نیازمند زیرساخت‌های مناسب ترافیکی برای عبور و مرورهای خیابان است که زمان بر است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان خاطرنشان کرد: از این نظر که رویکردها در مدیریت شهری در حوزه میراث در حال تغییر است اهمیت زیادی دارد که ما نیز به پروژه کمک می‌کنیم تا پروژه انجام شود؛ تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری اصفهان در زمان شهردار قبلی داشتیم که در این تفاهم قرار شد شهرداری در این قسمت مطالعات اجرایی و اگر نیاز به تغییر در خیابان و ساخت زیرگذر دارد را انجام دهد که کار دشواری است و در این رابطه هنوز کاری انجام نشده است.
* بود و نبود الزام مدیران شهری به تعهدات قبلی!
نکته مورد سؤال این است که آیا طرح‌ها، تفاهم‌نامه‌ها و تعهداتی که شهر اصفهان در دوره مدیریت شهری قبل داشته است در دوره مدیریت شهری جدید قابل التزام است و یا خیر و آیا مدیران شهر اصفهان ادامه طرح مرمت این حمام تاریخی اصفهان که در زیر خیابان مدفون شده و به تحقیقات و اقدامات ترافیکی خاصی نیاز دارد را در دستور کار خود قرار خواهند داد یا همچنان مرمت کامل این حمام مغفول خواهد ماند.
اما مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان نیز که در فروردین امسال عنوان کرده بود «در آینده‌ای نزدیک این حمام تاریخی به طور کامل احیا می‌شود»، در این رابطه تأکید کرد: در خصوص مرمت حمام خسروآقا قرار بود فاز یک که قسمت باقیمانده ساختمان حمام است و ارتباطی با خیابان ندارد مرمت شود؛ در مورد قسمتی هم که در خیابان است تا مسیر جایگزین انتخاب نشود و طرح نهایی نشود نمی‌توان خیابان را برای مرمت ببندیم؛ بستن خیابان برای مرمت نیز با همکاری مشترک شهرداری و میراث فرهنگ باید انجام شود.