تغییر کاربری، راه نجات بناهای تاریخی اصفهان

 اصفهان شهری با بناها و بافت تاریخی غنی است. وجب‌به‌وجب این شهر پر شده از بناهایی که قدیمی هستند و ارزش تاریخی دارند، ساختمان‌هایی که بسیار ارزشمند هستند و میراث تاریخی شهر و کشور محسوب می‌شوند. نیاز نیست کارشناس میراث‌فرهنگی باشید با گذری کوتاه در شهر، بناهای تاریخی و قدیمی ارزشمندی را می‌بینید که به حال خودشان رها شده‌اند و برخی در گیرودار اختلاف وارثان و برخی دیگر در بن‌بست کاربری خاک می‌خورند و از بین می‌روند. منظور از بن‌بست کاربری این است که مالکان اجازه ندارند بنا را برای ساخت‌وساز جدید تخریب کنند و از طرفی نمی‌دانند از بنای قدیمی و ارزشمندشان چطور محافظت و کسب درآمد کنند. این جاست که تغییر کاربری و حفظ بنای ارزشمند تاریخی و با قدمت مطرح می‌شود. تغییر کاربری بناهای تاریخی در کشور، از یزد آغاز شد و پس از آن به شهرهای دیگر به‌خصوص اصفهان نیز رسید. خانه‌های قدیمی و تاریخی یزد به هتل، اقامتگاه، سرای گردشگری، کافه و رستوران تبدیل شد و بسیاری از خانه‌ها از تخریب نجات پیدا کردند و هویت تاریخی شهر نیز حفظ شده است. در اصفهان نیز در دو دهه اخیر موجی از تغییر کاربری‌ها، بسیاری از بناهای تاریخی را نجات داده است. حمام تاریخی که به رستوران تبدیل شده، خانه‌هایی که به کافه‌رستوران یا بوتیک هتل تغییر کاربری داده‌اند و یا سرای هنرمندان شده‌اند، توانسته بخشی از بناهای تاریخی شهر را از تخریب نجات دهد و به زیبایی اصفهان نیز افزوده است. البته مواردی از کاربری‌های مرتبط مانند استفاده از حمام تاریخی به‌عنوان حمام سنتی  و خانه تاریخی به‌عنوان موزه نیز وجود دارد اما اکثر کاربری‌ها کافه یا رستوران است. به‌تازگی نیز چند خانه تاریخی در محدوده میدان نقش‌جهان و جلفا به کافه و رستوران تبدیل شده‌اند اتفاقی که نجات‌بخش خانه‌های تاریخی است و می‌تواند نسل جدید را با فضاهای سنتی و بااصالت آشنا کند. مزیت اصفهان نسبت به شهرهای دیگر، تعدد خانه‌هایی است که هم ارزش تاریخی دارند و هم از نظر معماری غنی و بی‌نظیر هستند همین موضوع به بهره‌گیری از آنها در کاربری‌های جدید کمک زیادی می‌کند. نکته مهم در ایجاد کاربری‌های جدید برای بناهای با قدمت، حفظ ارزش تاریخی و معماری و هم چنین نظارت دقیق میراث‌فرهنگی بر شیوه مرمت آنهاست نکته‌ای که نباید زیر سایه تغییر کاربری قرار گیرد و فدای آن شود.