ستون فقرات فرهنگ

عصر روز سه شنبه 9 بهمن 1403 ماشین را در پارکینگ  خیابان آیت ا... خراسانی پارک کردم و خیابان را به مقصد گالری آرین هنر معاصر و  نمایشگاه سه پرده از یک نمایش آقای حسین تحویلیان قدم زدم. روی دیوار یکی از مجتمع ها، تصویر زنی را دیدم که در حال بافتن بود چیزی شاید یک فرش، فرشی که گویا داشت تبدیل به دیوار آشنای شهر و تاریخ می شد. زن خودش هیچ تزئین و نقشی نداشت و تمام نقش ها و تزئینات از زیر دست او بیرون می آمدند و روی دیوار به نمایندگی از کل شهر و فرهنگ می نشستند. نقش از بی نقشی و رنگ از بی رنگی زاده می شد. برایم این تصویر یادآور همایش انسان شناسی هنر بود. نزدیک 13 سال قبل و در ساختمان توحید خانه دانشگاه هنر اصفهان، مقاله ای در این همایش ارائه شد و در آن از هنرهای بدون هنرمند نام برده شد. فرش ایرانی و بیشتر صنایع زیبای ایرانی بدون امضای هنرمند ارائه می شوند. برخلاف دنیای غرب که هویت هنرمند آن قدر مهم شده است که گاه با پدیده هنرمند بدون هنر روبرو هستیم، اینجا هنرهایی هستند با هنرمندانی گمانم. هنرمندانی که نامشان حذف شده است. اصلا خودش را شاید هنرمند ندانند! تار و پودهایی که با دستان و او گره خورده و داستان آفریده است. کارهای آن ها به گالری های هنری راه پیدا نمی کند و در بازار تنها به عنوان یک کالای مرغوب و با ارزش افزوده به فروش می رسد. زنان و دختران قالی باف این مملکت در کجای سپهر هنری این کشور تعریف شده اند؟ در حالی که همه ما براحتی بازیگران هنرهای نمایشی و یا اهالی موسیقی را به راحتی هنرمند می دانیم و آنها را برصدر می نشانیم. الان بحث درباره دسته دوم نیست، بلکه درباره دسته نخست است که ما بخش بزرگی از دنیای هنری و هنرمندان را فراموش کرده ایم. آنها اتفاقا روایتگران دقیقی از فرهنگ و تاریخ این سرزمین هستند. آنها پاسداران هویت ملی هستند. فرش ها و قالی ها با تلاش همین زنان و دختران، باعث استمرار فرهنگ شدند. فرش نه تنها برای زیرانداز در فرهنگ ایران جا داشت، بلکه آینه ای از همه فرهنگ ایرانی بود و توانست از همین اثر، بخش های دیگر فرهنگ هم سیراب از شادابی، رنگ و نقش شود. زنان و دختران ایرانی، ستون فقرات فرهنگ هستند. دستان آنها چیزی شبیه معجزه می کند و البته بزرگ ترین معجزه آنها، پرورش نسل بعدی است. نسلی که می تواند هنرمند یا دانشمند بشود. می تواند به فضا برود و یا با دستگاه های پیشرفته به درون سلول ها برود و ریزترین ها را ببیند. اما همه این ها مدیون همان زنانی است که گویی جز خطوط محیطی، چیزی از آنها را نمی بینیم. این تصویر در ساعت 17 و 08 دقیقه تهیه شده است.