سوختی که می‌سوزد، شهری که می‌ماند

اصفهان امروز: در حالی‌که آمارها از کاهش منابع انرژی فسیلی و افزایش آلودگی هوا هشدار می‌دهند، ترافیک شهری در اصفهان همچنان بی‌وقفه به مصرف بی‌منطق بنزین ادامه می‌دهد. این یادداشت، با نگاهی میان‌رشته‌ای از منظر توسعه شهری و اقتصاد انرژی، به بررسی این بحران خاموش و نقش زیرساخت‌های پیرامونی در مهار آن می‌پردازد.

بحران آرام انرژی در دل خیابان‌ها

به‌عنوان فردی که دو دهه از عمر حرفه‌ای خود را میان تحریریه‌های روزنامه و کلاس‌های دانشگاه گذرانده‌ام، کمتر موضوعی را به پیچیدگی و چندلایگی مسئله ترافیک شهری در اصفهان دیده‌ام. ترافیک، صرفاً انبوهی از خودروها نیست؛ تجسمی است از ناکارآمدی توزیع خدمات، نابرابری دسترسی، و در نهایت اتلاف سرمایه‌ای که به شکل سوخت، هر روز در خیابان‌ها دود می‌شود.

برآوردهای میدانی و مطالعات سازمان محیط زیست نشان می‌دهد که در ساعات اوج ترافیک، مصرف سوخت خودروها در اصفهان به‌طور متوسط ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. این یعنی هدررفت میلیون‌ها لیتر بنزین در سال، رقمی که اثرات اقتصادی آن در کنار خسارت‌های زیست‌محیطی، نگران‌کننده است.

چرا توسعه کمربندی‌ها اولویت راهبردی است؟

در چنین شرایطی، توسعه راه‌های کمربندی، نه یک پروژه عمرانی، بلکه ضرورتی راهبردی در مدیریت کلان‌شهری است. با وجود برخی اقدامات چون آغاز عملیات کنارگذر شرقی و مطالعات تکمیلی بر کمربندی غربی، کندی در روند اجرا و کمبود تخصیص منابع، کارایی این پروژه‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است. این در حالی‌ست که تجربه کلان‌شهرهایی چون تبریز و مشهد نشان داده مسیرهای پیرامونی چقدر می‌توانند در کاهش بار ترافیکی مرکز مؤثر باشند.

حمل‌ونقل عمومی؛ کلید عبور از ترافیک

هم‌زمان، نباید از نقش حمل‌ونقل عمومی غافل شد. مترو اصفهان اگرچه گام مهمی در این راستاست، اما تا تحقق پوشش کامل و ترغیب شهروندان به استفاده از آن، مسیر طولانی در پیش دارد. یکپارچگی سیاست‌گذاری، تأمین مالی پایدار، و فرهنگ‌سازی عمومی، سه‌ضلعی حیاتی این گذار هستند.

ترافیک شهری، مسئله‌ای فراتر از ازدحام خودروها

نباید فراموش کرد که ترافیک تنها یک معضل فنی نیست؛ بلکه نشانه‌ای است از چالش‌های عمیق‌تر در برنامه‌ریزی شهری، عدالت فضایی، و سبک زندگی ما. اگر امروز برای نجات هوا و انرژی اصفهان چاره نکنیم، فردا ممکن است بسیار دیر باشد.